Zorgen om toename plofkraken, 'zodra geldla opengaat, duwen ze explosieven erin'

De banken maken zich zorgen over een toenemend aantal plofkraken op pinautomaten. Na een aantal jaren van daling, stijgt het aantal plofkraken weer. In heel 2018 waren er 43 plofkraken, dit jaar waren het er al 49, blijkt uit cijfers van de politie.

Ook vannacht was het weer raak. Mensen die boven een winkelcentrum in Spijkenisse wonen, moesten in allerijl hun huis uit na een explosie bij een geldautomaat. Criminelen lijken steeds zwaardere middelen te gebruiken, klopt dat ook?

Jasper van der Kemp, criminoloog aan de Vrije Universiteit (VU), vertelt dat criminelen zijn overgeschakeld op een nieuwe methode. Er is een soort wedloop gaande tussen de beveiliging door banken en criminelen. "Enkele jaren geleden hadden ze aan een aantal gasflessen genoeg om de voorkant van de pinautomaat eruit te blazen."

Ook in Vlaardingen was het een enorme ravage na een plofkraak twee weken geleden:

Tegenwoordig werkt dat niet meer, omdat er in de apparaten gasdetectie is aangebracht. Daardoor zijn criminelen overgeschakeld op het gebruik van explosieven, met een soort pizzaschuivers. "Dat is een redelijk platte schijf van ongeveer A5-formaat, waar ze een explosieve stof op doen, met een stok eraan. Vervolgens pinnen ze met een gestolen pas een klein bedrag. Zodra de geldla opengaat, duwen ze die erin", zegt Van der Kemp.

Doordat de criminelen niet het risico willen lopen dat ze te weinig springstof gebruiken, worden er relatief zware explosieven ingezet. Van der Kemp noemt het een soort catch-22. "Hoe moeilijker het wordt, des te meer springstof er gebruikt wordt en hoe groter de schade is voor de gebouwen. We hebben dit jaar een aantal hele grote plofkraken gehad, waarbij gebouwen bijna ontwricht werden."

Wat levert het op?

Lang niet altijd wordt duidelijk hoeveel geld de dieven weten mee te nemen. Het AD berekende in december op basis van rechtbankverslagen dat gemiddeld ongeveer 100.000 euro wordt buitgemaakt.

Dat bedrag gaat overigens alleen op voor zaken die voor de rechter komen, terwijl dat lang niet altijd zo is. Vaak weten de criminelen uit handen van de politie te blijven. Van der Kemp: "Maar dat het voor criminelen loont, blijkt wel uit het feit dat er genoeg daders zijn die moeite blijven doen en de risico's nemen om ze te plegen."