Arabische Israëliërs protesteren tegen golf van geweld

• Ties Brock

  correspondent Israël/Palestijnse gebieden

Een golf van beschietingen en dodelijk geweld teistert de Arabische gemeenschap in Israël. Binnen de bevolkingsgroep vonden dit jaar al meer dan 75 moorden plaats: nu al meer dan in heel 2018.

Ruimschoots de helft van de moorden in het land wordt gepleegd op Arabische burgers, die zich ook wel Palestijnen in Israël noemen. En 90 procent van de schietincidenten vindt plaats in de wijken waar deze burgers wonen.

Dit terwijl de groep slechts een vijfde deel van de bevolking vormt. In veruit de meeste zaken lijkt de dader ook uit de Arabische gemeenschap te komen, al blijven de meeste zaken onopgelost.

Geweld 'ernstig en schokkend'

Een deel van het geweld komt voor rekening van de georganiseerde misdaad. Maar er worden ook veel familievetes uitgevochten. Het geweld is ernstig en schokkend, zegt hoogleraar criminologie Badi Hasisi van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem.

Er is volgens hem sprake van een autoriteitsvacuüm. "De staat heeft weinig gezag. Veel Arabische burgers geloven niet dat de overheid hun problemen kan oplossen. Als iemand jouw auto beschiet, ga je normaal gesproken naar de politie. Maar in de Arabische gemeenschap koop je eerder een pistool om terug te schieten."

De situatie is de afgelopen jaren volgens de criminoloog sterk verslechterd. "Een groot probleem is het toenemend aantal wapens. Conflicten tussen families en clans werden vroeger met de vuist uitgevochten. Maar nu zijn er wapens in het spel en vallen er doden."

Het geweld leidde afgelopen maand tot protesten in diverse Arabische steden en wijken. Demonstranten eisen dat de politie harder ingrijpt, wapens van criminelen afpakt en meer moorden oplost.

Politici uit de Arabische gemeenschap steunen de protesten. Zo negeerden ze de installatie van het nieuwe parlement om deel te nemen aan een staking. "Mensen hier hebben niet het idee dat er een politie is die hen beschermt", zegt de Arabische parlementariër Yousef Jabareen.

Mahmoud Agbaria werd vermoord in Umm al-Fahm:

Volgens de politicus van de Arabische Gemeenschappelijke Lijst is het probleem tekenend voor de discriminatie van zijn achterban. "Dit probleem bestaat niet in de Joodse gemeenschap, daar heeft de politie de situatie onder controle. De regering moet ook hier het geweld beteugelen. Zo niet, dan zullen we blijven demonstreren."

Minister van Veiligheid Erdan zei aanvankelijk dat het geweld te wijten was aan de "zeer, zeer gewelddadige" Arabische cultuur. Maar na kritiek op die opmerking kwam de minister op zijn woorden terug. "De hoofdverantwoordelijkheid voor de strijd tegen criminaliteit en geweld in de Arabische samenleving ligt bij de overheid en politie", zei hij.

In reactie op het geweld zegt de politie de patrouilles in Arabische wijken op te voeren. Volgens een woordvoerder hebben agenten dit jaar al 3800 illegale wapens en explosieven in beslag genomen in de Arabische gemeenschap en meer dan 3000 mensen gearresteerd vanwege verboden wapenbezit.

Tegelijkertijd zegt de politie te investeren in relaties met burgers. "We hebben nu meer dan 10 procent niet-Joodse, Arabisch sprekende politiemensen in dienst", zegt de woordvoerder. Ook kondigt de politie aan voor het eind van volgend jaar vijftien nieuwe politiebureaus te openen in Arabische steden en wijken.

Een deel van de oplossing ligt inderdaad bij de politie, zegt hoogleraar criminologie Arye Rattner van de Universiteit van Haifa. "De autoriteiten moeten optreden tegen de georganiseerde misdaad en tegen de verspreiding van wapens. Bovendien kan het percentage van opgeloste zaken omhoog."

Maar volgens hem is niet alleen de politie verantwoordelijk. "Binnen de Arabische gemeenschap zijn er groepen die samenwerking met de Israëlische politie afwijzen. Dat maakt politiewerk moeilijk. Daarom is het belangrijk dat Arabische Israëliërs nu de straat op gaan, erkennen dat misdaad een groot probleem is en dat daar iets aan gedaan moet worden."