Queen's Speech in het teken van brexit-onzekerheid

Normaal gesproken is de Queen's Speech, de Britse versie van de Troonrede, het politieke hoogtepunt van het jaar. Omgeven door de eeuwenoude tradities leest koningin Elizabeth de regeringsplannen voor het komende jaar voor. Een ijkpunt, een moment om nieuwe wetten te introduceren. En een moment waarop de Britse democratie zichzelf, met alle pracht en praal, weer even in de etalage zet.

Maar in Westminster is sinds het brexit-referendum van 2016 weinig meer normaal. Want wat de regering-Johnson ook voor plannen zal presenteren van het beter beveiligen van brandgevaarlijke woontorens, het aanleggen van 5G internet of de nieuwe landingsbaan bij Heathrow: het is allemaal toekomstmuziek zolang het brexit-probleem niet is opgelost.

Allereerst heeft de huidige regering bij lange na geen meerderheid om welke wet dan ook door het Lagerhuis te krijgen. Doordat Johnson begin september 21 Conservatieve parlementsleden uit de fractie zette nadat ze met de oppositie hadden meegestemd, komt hij inmiddels 43 stemmen tekort voor een meerderheid.

Sommige Britse commentatoren grapten daarom al dat koningin Elizabeth vooral is gevraagd om het volgende verkiezingsprogramma van de Conservatieven voor te lezen. Want dit alles in beleid omzetten is voorlopig niet aan de orde. Al zal iedereen uiteraard zijn oren spitsen als de Queen het woord 'brexit' uitspreekt om te horen wat premier Johnson, bij monde van de koningin, daarover heeft laten opnemen in de Troonrede.

Queen's Speech weggestemd?

Aan het eind van de week zal het parlement ook formeel stemmen over Queen's Speech. Normaal gesproken een formaliteit, aangezien de regeringspartij altijd op een meerderheid kan rekenen. Maar de kans is aanzienlijk dat Johnson die stemming verliest, iets wat sinds 1924 niet meer is gebeurd. Als de Queen's Speech zal worden weggestemd draagt dat alleen maar verder bij aan de politieke chaos. En zal de roep vanaf de oppositiebankjes richting Johnson om af te treden weer verder toenemen.

De reden dat Johnson ervoor koos om de Troonrede uitgerekend vandaag te houden, vlak voor de brexit-deadline van 31 oktober, zorgde vorige maand voor enorme opschudding. Hij gebruikte de Queen's Speech om het parlement de vijf weken daaraan voorafgaand naar huis te sturen. Volgens de oppositie om parlementariërs daarmee zo min mogelijk tijd te gunnen om zijn brexit-plannen te dwarsbomen. Die opschorting maakte de hoogste rechter ongedaan, al bleef de Troonrede wel op 14 oktober staan.

Nog veel werk nodig

En terwijl Westminster de koningin ontvangt, proberen Britse en Brusselse onderhandelaars het in allerijl alsnog eens te worden over een nieuw brexit-akkoord. Tot nu toe zijn de voortekenen weinig positief. Hoofdonderhandelaar Michel Barnier liet weten dat er nog veel werk nodig is, waardoor het zeer onwaarschijnlijk lijkt dat ze er deze week nog uitkomen. Premier Johnson zal de komende dagen nog spreken met bondskanselier Merkel en de Franse president Macron, in de hoop dat hij tijdens de EU-top komende donderdag in Brussel alsnog een doorbraak kan forceren.