'Na al die oorlogen is Iraakse jongere niet bang om te sterven voor betere toekomst'
"10 van ons zullen doodgaan, 100 van ons zullen doodgaan, maar we gaan door," zingt een clubje jonge Irakezen in een video die gedeeld wordt onder de hashtag #Save_the_Iraqi_people. Die werd in het leven geroepen om aandacht te vragen voor de anti-regeringsprotesten in verschillende delen van Irak. Sinds dinsdag gaan Irakezen de straat op. 21 demonstranten werden daarbij gedood, honderden mensen raakten gewond.
Dat duizenden, met name jonge Irakezen ondanks het harde optreden van de veiligheidstroepen de afgelopen dagen toch de straat op blijven gaan, is logisch zegt Mohamed Alkaduhimi uit Amsterdam.
Hij werd geboren in Bagdad, één van de plaatsen waar gedemonstreerd wordt, en hij heeft daar nog veel familie wonen. "Neven en vrienden van mij doen ook mee aan de demonstraties," vertelt hij. "De keus is heel simpel: of je accepteert de situatie of je gaat de straat op, ondanks dat je daarbij doodgeschoten kan worden. De dood is ook niet meer iets waar ze bang voor zijn na al die oorlogen."
De situatie accepteren, dat willen veel Irakezen niet meer, denkt Alkaduhimi. "Kijk, de mensen zijn het zat. Ze wachten al 16 jaar, sinds de invasie in het land in 2003, op verbetering. En die komt niet. Het geduld is op."
Sterker nog, sommige problemen zijn sinds 2003 alleen maar erger geworden, zegt Arabiste en juriste Laila al-Zwaini. "Zoals de corruptie, die is alleen maar toegenomen." Maar er is meer onvrede. Al-Zwaini: "Het gaat om een tekort aan water, aan elektriciteit die het niet doet, werkloosheid, eigenlijk is het bijzonder dat dit niet eerder op zo'n grote schaal gebeurd is."
Mijn grote angst is dat dit volksprotest gekaapt gaat worden voor politieke doeleinden
Populaire generaal
De trigger voor dit protest lijkt het ontslag te zijn van een populaire generaal in Mosul, die gestreden heeft tegen IS. Maar zowel Al-Zwaini en Alkaduhimi wijzen erop dat de onvrede al jaren sluimert. Alkaduhimi: "Geen elektriciteit betekent dat het eten in je koelkast niet meer goed is. Vriendjespolitiek betekent dat je diploma niks waard is. Tel daarbij alle oorlogen op. Het Iraakse volk is kapotgemaakt."
Ook Al-Zwaini wijst erop dat de regering, die vorig jaar werd gekozen, er niet in slaagt om die onvrede onder de bevolking, en dus ook onder de nieuwe generatie, weg te nemen. "En dat is zeker in Irak gevaarlijk. Dit is een zwaar getraumatiseerd land. Eerst door het regime van Saddam Hoessein, daarna door de Amerikaanse invasie die leidde tot de Irakoorlog en toen door de opkomst van IS. Als er niks gedaan wordt aan de problemen, kweek je zo weer een nieuw IS."
Een bericht dat gedeeld wordt onder de hashtag #Save_the_Iraqi_people :
Hoewel de onvrede zich vooral lijkt te richten tegen de Iraakse regering, wordt er in sommige filmpjes ook geageerd tegen de Iraanse invloed in het land. Al-Zwaini: "Dat heeft van alles te maken met geopolitieke thema's, zoals de Iraakse Hashd-milities, dat zijn volksmilities die deels onder het Iraakse leger vallen, maar ook gesteund worden door Iran."
Die Hashd-milities werden ook genoemd als mogelijke dader van de aanval op de Saudische olie-installaties vorige maand. "Maar los daarvan gaat het ook om buitenlandse invloed. In de groene zone van Bagdad, een veilige zone waar onder andere de overheidsgebouwen staan, staat het Iraakse parlement naast enorm grote Amerikaanse en Iraanse ambassades. Men vraagt zich af: wie bestuurt dit land?"
Op beelden is te zien hoe de oproerpolitie de demonstranten probeert te verjagen:
Alkaduhimi herkent wel de onvrede over het politieke systeem, maar denkt dat de demonstranten op dit moment heel helder moeten zijn in wat hun eisen precies zijn. "Die leuzen over Iran leiden af van waar het echt over gaat. Mijn grote angst is dat dit volksprotest gekaapt gaat worden voor politieke doeleinden."
Help de Irakezen
De manier waarop de overheid reageert op de protesten verbaast Al-Zwaini. Niet alleen werd er door de overheidstroepen geschoten op demonstranten. De regering legde ook het internet plat.
"Irak kent over het algemeen toch wat meer vrijheid dan de buurlanden. Dat er nu, ondanks de internetblokkade, toch zoveel aandacht voor de protesten is op sociale media, komt vooral door de Iraakse diaspora," zegt Al-Zwaini. Door noodkreten te plaatsen op Twitter onder bijvoorbeeld #Save_the_Iraqi_people wordt internationale aandacht gevraagd voor de situatie.
Alkaduhimi plaatste zelf geen tweet, maar herkent wel de behoefte om zoiets te doen: "Er lijkt maar weinig interesse te zijn in wat er gebeurt in Irak. Als Irakees in het buitenland wil je dan toch ook proberen te helpen, bijvoorbeeld door de wereld te laten zien wat er gebeurt."
