Verkiezingen in Israël: blijft Netanyahu aan de macht?
Israël gaat vandaag voor de tweede keer dit jaar naar de stembus. Premier Benjamin Netanyahu vecht voor zijn politieke leven in de hoop een vijfde ambtstermijn veilig te stellen. Maar hij is in een nek-aan-nekrace verwikkeld met de oppositie, en dan hangt hem ook nog een aanklacht wegens corruptie boven het hoofd.
Met geruchtmakende aankondigingen trok Netanyahu in de campagne succesvol de aandacht naar zich toe. Zo stelde hij voor delen van de bezette Westelijke Jordaanoever te annexeren, waarschuwde hij voor verkiezingsfraude in Arabische wijken in Israël en maakte hij de locatie bekend van wat hij een Iraanse nucleaire wapenfabriek noemde.
Ook gooide de 69-jarige Netanyahu zijn positie van staatsman in de strijd door diverse lastminutebezoeken te brengen aan wereldleiders als Vladimir Poetin en Boris Johnson. En door het hele land hangen verkiezingsposters waarop hij de hand schudt van Donald Trump. De Amerikaanse president steunde Netanyahu zaterdag nog met de aankondiging dat hij nauwer wil samenwerken op defensiegebied.
Toch heeft die intensieve campagne de premier nog geen voorsprong in de peilingen opgeleverd. Net als in april staan Netanyahu en uitdager Benny Gantz (60) op dezelfde hoogte. Een nieuwe impasse of zelfs een overwinning van Gantz zou het einde kunnen betekenen van de carrière van de langst regerende premier in de Israëlische geschiedenis. Netanyahu is sinds 2009 aan de macht, en was dat ook al van 1996 tot 1999.
Zijn grootste tegenstander is net als in april de partij Blauw en Wit. Die politieke alliantie werd begin dit jaar opgericht door diverse midden- en centrumlinkse partijen. Oud-legerleider Gantz voert de campagne aan, geflankeerd door voormalig tv-presentator Yair Lapid (55). In geval van een overwinning hebben de twee de afspraak dat ze om beurten premier van Israël worden.
Verhoor
Gantz deed in tegenstelling tot Netanyahu weinig schokkende uitspraken in de campagne. Hij leunt op zijn verleden als stafchef van het leger. Tussen 2011 en 2015 leidde hij de strijdkrachten, onder meer in de Gaza-oorlog van 2014. Verder bepleit Blauw en Wit een seculiere regering, waarin geen plek is voor ultra-orthodoxe partijen.
Het liefst vestigde Blauw en Wit in de campagne de aandacht op de corruptiezaken die Netanyahu boven het hoofd hangen. Op 2 en 3 oktober moet de premier voor de openbaar aanklager verschijnen in een verhoor over drie zaken waarin hij beschuldigd wordt.
Om onder vervolging uit te komen, hoopt Netanyahu van zijn toekomstige coalitiepartners immuniteit te krijgen. De rechtse alliantie Yamina en de ultra-orthodoxe partijen zouden bereid zijn hem die onschendbaarheid te verlenen. Maar in de verkiezingen van april scoorden die partijen niet goed genoeg om Netanyahu aan een meerderheid te helpen.
De formatie van een nieuwe regering liep uiteindelijk vast op de dienstplicht voor ultra-orthodoxe Israëliërs. Oud-minister van Defensie Avigdor Lieberman maakte daar een breekpunt van. En ook nu heeft de voormalige bondgenoot van Netanyahu gezegd alleen in een seculier kabinet plaats te nemen.
Versplintering
Voor Gantz dreigt een nog moeilijkere klus om een meerderheid te verzamelen. Het centrumlinkse blok is versplinterd, en de oppositieleider heeft gezegd niet met Arabisch-Israëlische partijen te willen regeren.
Een coalitie tussen de twee grootste partijen ligt numeriek voor de hand. Maar Blauw en Wit heeft gezworen niet met Netanyahu in een kabinet te gaan zitten. Andersom is het onwaarschijnlijk dat Netanyahu onder een andere premier zal willen dienen. Tenzij een van de partijen vandaag een uitgesproken overwinning boekt, belooft het dus een ingewikkelde formatie te worden.
Bekijk hoe Netanyahu en Gantz vanochtend hun stem uitbrachten:
