Meer ruimte bij ggz voor ervaringsdeskundigen, 'dat kan je sneller op weg helpen'

Steeds vaker worden ervaringsdeskundigen professioneel ingezet binnen de geestelijke gezondheidszorg. Door eigen ervaringen met bijvoorbeeld een depressie of verslaving, kunnen zij anderen steunen om daar vanaf te komen. "Als je elkaar herkent in de ervaring, kan dat je sneller op weg helpen", vertelt ervaringsdeskundige Nienke van Enik Recovery College bij Nieuws en Co.

De afgelopen jaren zijn er verschillende opleidingen opgezet voor ervaringsdeskundigen, zowel op mbo als hbo-niveau. Zo kunnen zij anderen daarna professioneel begeleiden. En er komen steeds meer mogelijkheden bij: sinds afgelopen week kunnen voormalig ggz-cliënten bijvoorbeeld ook een deeltijdopleiding volgen aan de Hogeschool van Amsterdam.

Eerder kondigde staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) al aan om de financiering van ervaringsdeskundigen structureel te gaan regelen. Nu kunnen zorginstellingen de kosten voor ervaringsdeskundigen niet declareren bij zorgverzekeraars, maar daar komt dus verandering in. Zo hoopt Blokhuis de wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg te kunnen terugdringen.

De 45-jarige Nienke is ervaringsdeskundige bij Enik Recovery College in Utrecht. In het verleden kampte zij met een depressie en verslaving, mede door gebeurtenissen in haar jeugd en tienerjaren. "Hulp zoeken en vinden heeft lang geduurd. Ik heb veel therapeuten gehad, maar vaak korte perioden", vertelt zij bij Nieuws en Co. "Ik had vaak het gevoel dat mij door hen trucjes werden aangeleerd. Ik weet zeker dat ik liever met een ervaringsdeskundige in gesprek was gegaan."

Hoewel ze het zelf niet kon, deelt Nienke nu wel haar ervaringen met anderen. Samen met vier andere vrijwilligers runt ze een dierenweide bij de instelling. "Dat heeft bijgedragen aan mijn herstel. Het is een plek waar mensen kunnen komen om met dieren te zijn, want contact daarmee is niet zo ingewikkeld", zegt Nienke. "Als mensen gespannen zijn of gestrest, kunnen zij even naar de dieren."

Maar volgens Nienke moet ervaringen delen geen 'helpen' worden genoemd. "Het is meer elkaar steunen en samen optrekken", vertelt ze. "We praten met elkaar over elkaars problemen. Het gaat meer over gelijkwaardigheid. Als je elkaar herkent in de ervaring, kan je daar sneller over praten. En dat kan je weer sneller op weg helpen."

Kritiek

Overigens is niet iedereen lovend over ervaringsdeskundigheid. Zo stellen critici bijvoorbeeld dat ervaringsdeskundigen zelf onvoldoende hersteld zijn om anderen te kunnen steunen. Nienke is het daar niet mee eens. "Sommige dingen blijven een proces waaraan ik blijf werken. En inderdaad, soms schuurt het verhaal van een ander met een stukje van je eigen pijn. Maar dat is juist wat we met elkaar doen, en wat heel waardevol is."

De 58-jarige Henry is in ieder geval blij met de hulp van ervaringsdeskundigen, vertelt hij bij Nieuws en Co. Bij elkaar opgeteld heeft hij zeven jaar doorgebracht in de geestelijke gezondheidszorg vanwege een alcohol- en drugsverslaving.

"Ik kan er moeilijk tegen als iemand mij op een belerende manier iets uitlegt. Veel professionals doen dat zo", zegt hij. Maar ervaringsdeskundigheid is in zijn ogen anders. "Dat biedt meer vertrouwelijkheid en onderlinge herkenning."