Ziekenhuizen willen extra geld voor verpleegkundigen, kabinet weigert

• Hugo van der Parre

  Research-redacteur

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen vraagt het kabinet om mee te betalen aan de loonsverhoging voor verpleegkundigen. De ziekenhuizen kunnen de gevraagde loonsverhogingen niet alleen betalen, schrijft voorzitter Ad Melkert van de NVZ in een brief aan premier Rutte en minister Bruins voor Zorg. In zijn brief noemt Melkert geen bedragen, maar tegen de NOS zegt hij dat hij met zo'n 200 miljoen euro "een eind kan komen".

Minister Bruins laat weten dat hij geen extra geld uittrekt. Hij wijst op een potje met 1,7 miljard euro voor loonsverhogingen in de hele zorg, dus ook voor bijvoorbeeld huisartsen en ggz-personeel. "Daar doen ze het met deze ruimte en dat moeten de ziekenhuizen ook. Ik heb niet nog ergens een extra potje."

De onderhandelingen voor een nieuwe cao voor de ziekenhuizen zitten al maanden vast. De vakbonden vragen 5 procent loonsverhoging en maatregelen ter vermindering van de werkdruk. Dat vinden ze nodig om verpleegkundigen extra te belonen en om aantrekkelijk te blijven op de arbeidsmarkt. In onder meer Alkmaar, Assen, Eindhoven en Amsterdam hebben verpleegkundigen al actie gevoerd in de vorm van zondagsdiensten. Ook voor september zijn weer tientallen acties aangekondigd.

Bij acties in Assen en Alkmaar benadrukten verpleegkundigen gisteren dat de patiëntenzorg voorop staat, maar dat de acties wel nodig zijn:

Melkert schrijft in zijn brief dat een passende beloning voor het ziekenhuispersoneel van groot belang is, ook om te zorgen dat de zorg kan concurreren op de steeds krappere arbeidsmarkt. Tegelijk zijn de ziekenhuizen gebonden aan harde afspraken met het kabinet om de stijging van zorgkosten te beteugelen.

Hoewel de zorgvraag de komende vier jaar met 10 procent toeneemt, mag de groei maximaal 1,7 procent zijn. In 2022 moet dat zelfs 0 procent groei zijn. Die toegestane groei gaat naar verwachting volledig op aan dure geneesmiddelen. En anders dan de vrijemarktsector kan een ziekenhuis een salarisstijging niet opvangen door meer productie, aldus Melkert.

"Een 'harde' bezuiniging is eigenlijk de enige knop waar we aan kunnen draaien", schrijft Melkert aan het kabinet. Omdat de ziekenhuiskosten voor meer dan 50 procent uit personeelskosten bestaan, is bezuinigen op inzet van personeel onvermijdelijk. Ontslagen zijn dan niet uitgesloten. "Het leidt tot een negatieve spiraal: hogere werkdruk, verslechtering van onze positie op de arbeidsmarkt en een toename van wachtlijsten."

Honderden miljoenen

Volgens ingewijden houden ziekenhuizen er rekening mee dat ze tot 2022 circa 300 tot 850 miljoen extra kwijt zijn aan loonkosten. Dat is niet alleen verhoging van het gewone salaris, maar ook de kosten van onregelmatigheidstoeslag, overwerk, reiskosten en andere eisen van de bonden.

Het precieze bedrag is afhankelijk van de uitkomsten van de cao-onderhandelingen. Het kabinet zou daarvan wat de ziekenhuizen betreft dus een fors deel voor zijn rekening moeten nemen. Volgens Melkert zijn de ziekenhuizen flink geholpen met zo'n 200 miljoen euro van het Rijk. "De huidige economie en de gunstige ontwikkeling van de overheidsfinanciën bieden hier op dit moment ruimte voor", zegt hij.

Bonden blijven bij eis

Vakbonden houden vast aan de looneis. "We zijn bang dat de ziekenhuizen zich verschuilen achter de politiek. Of er nu wel of geen geld vanuit het kabinet bij komt, wij blijven vasthouden aan 5 procent erbij voor het personeel", zegt FNV-bestuurder Elise Merlijn. "Dat is de basis om verder te praten", stelt ook CNV-bestuurder Joost Veldt.

Merlijn stelt dat ziekenhuizen het geld wel hebben, maar het beter moeten verdelen. Volgens de vakbonden gaat er nu te veel geld naar duurdere zzp'ers in plaats van naar personeel in loondienst. "Dat kost echt klauwen vol geld", beaamt Veldt.