Strijd tegen voedselverspilling: 'Een leuke competitie tussen supermarkten'

Een biefstuk of twee kilo sperziebonen voor 25 cent? In sommige filialen van supermarktketen Lidl kunnen consumenten versproducten vanaf vandaag voor dat bedrag op de kop tikken. Tenminste: als de uiterste houdbaarheidsdatum van die producten is aangebroken. Met de proef, die vandaag in twintig filialen in het Gooi en de regio Amersfoort is begonnen, hoopt Lidl voedselverspilling tegen te gaan.

De eerste resultaten zijn "overweldigend", zegt een woordvoerder van de supermarktketen. "Veel versproducten waren vanmorgen al snel uitverkocht." Lidl is niet bang dat klanten wachten met het kopen van een brood, stuk vlees of groente- en fruitbox tot die voor 25 cent in de schappen ligt. "Dat kunnen we natuurlijk nooit uitsluiten, maar klanten komen in eerste instantie natuurlijk gewoon om boodschappen te doen. En vervolgens zien ze dit initiatief."

Lidl staat niet alleen in zijn strijd tegen voedselverspilling. Bij lange na niet, zelfs. In mei startte Albert Heijn in Zandvoort een proef met 'dynamisch afprijzen', waarbij producten goedkoper werden naarmate de uiterste houdbaarheidsdatum dichterbij kwam. Ook zijn veel supermarkten aangesloten bij de app 'Too Good To Go'. Jumbo, AH, Marqt, Ekoplaza en steeds meer Plus-winkels bieden via die app dozen met onverkochte producten aan tegen een gereduceerd tarief.

"Er is geen supermarkt die niet serieus met dit onderwerp bezig is", zegt Toine Timmermans van de Wageningen Universiteit. Timmermans praat al tien jaar met supermarkten over manieren om voedselverspilling tegen te gaan. "Toen zeiden ze: interessant, maar we doen het niet. Nu is het: niks doen is geen optie. Er is, ook maatschappelijk, veel meer aandacht voor."

Competitie

Timmermans is directeur van de stichting Samen tegen Voedselverspilling, waarin onder meer de Wageningen Universiteit, het Voedingscentrum en enkele supermarkten samenwerken. "De 25-cent-actie van Lidl, de dynamische kortingen van AH: het lijken allemaal losse initiatieven. Maar dat is absoluut niet het geval. Wij geven supermarkten die zijn aangesloten bij onze stichting advies over wat ze kunnen doen om zo min mogelijk voedsel te verspillen. Maar uiteindelijk kiezen ze zelf wat ze doen."

Op deze manier is volgens Timmermans een "hele leuke competitie" aan het ontstaan tussen supermarkten. "Wat Lidl nu doet, is een nieuwe manier die denk ik heel effectief is. Het past ook heel goed bij een discounter als Lidl, een supermarkt als AH zou dit niet zo snel doen. Supermarkten kiezen voor maatregelen die bij hun formule passen."

Ook sommige restaurants zijn bezig met een strijd tegen voedselverspilling. Eerder namen we een kijkje bij restaurant Instock. Zij koken al jaren met eten dat anders weggegooid zou worden. Welke tips zij hebben om voedselverspilling tegen te gaan zie je in deze video:

Maar wat levert het uiteindelijk op? De bekende Nederlandse supermarkten verspillen zo'n 180.000 ton voedsel per jaar, vertelt Timmermans. Een schijntje, vergeleken met het totaal van 1,7 tot 2,5 miljoen ton aan verspild voedsel in Nederland. "De volgende stap, en tegelijk de grootste uitdaging, is dan ook om consumenten beter voor te lichten. En om verspilling al eerder in de voedselketen tegen te gaan."

Het is ook niet de bedoeling dat consumenten straks worden opgezadeld met het verspillingsprobleem van de supermarkt. "Als iemand bijvoorbeeld voor 25 cent een enorme kist met groenten koopt, moet hij daar niet thuis mee blijven zitten. Lidl moet dan wel duidelijk maken wat klanten met die groenten kunnen doen, zoals invriezen. Maar daar zijn ze ook al wel mee bezig."

Ook andere supermarkten doen aan voorlichting, vertelt Henrieke Crielaard van brancheorganisatie CBL. "Ze informeren consumenten bijvoorbeeld over hoe ze versproducten het beste kunnen bewaren en bereiden." Zo vermeldt Jumbo op sommige verpakkingen portiegroottes. En Plus geeft consumenten tips over bijvoorbeeld koken met kliekjes. "Consumenten zijn een andere schakel, maar wel een belangrijke."