Nog steeds veel doden door hittegolf, moet er iets veranderen?

"Het is niet de eerste keer dat ik dit item maak", zegt verslaggever Gerri Eickhof als hij een hoogleraar interviewt over hittegolfdoden. En inderdaad: sterfte door warmte is haast een jaarlijks terugkerend onderwerp in de media. Kwetsbare mensen, zoals bejaarden, hebben het zwaar tijdens een hittegolf. Ook vorige maand overleefden zo'n 400 mensen de extreme hitte niet, bleek vandaag.

Om het aantal hittegolfdoden te beperken is in 2007 het Nationaal Hitteplan ingevoerd. Het RIVM heeft dat sindsdien ieder jaar geactiveerd. Bij het hitteplan horen maatregelen als voldoende drinken, luchtige kleding dragen en inspanning beperken. Werkt dat?

Het antwoord op die vraag is niet zo zwart-wit. Het Centraal Bureau voor de Statistiek ziet kleine verschillen in het aantal doden ten opzichte van vorig jaar, maar zegt ook dat het aantal slachtoffers tegenwoordig een stuk lager is dan tien jaar geleden.

Volgens Werner Hagens van het RIVM helpt het protocol bij het bereiken van meer bewustwording. Hij vindt het het niet nodig om het protocol rigoureus aan te passen. Wel pleit hij voor meer lokale hitteprotocollen op gemeentelijk niveau.

Hoe ziet dat hitteplan er nou concreet uit? Nou, zo:

Hagens noemt enkele mogelijke oorzaken voor het sterftecijfer van deze zomer. "Wat je deze keer zag is dat het nu in één keer heel erg warm werd. Daardoor hadden mensen minder tijd om te acclimatiseren. Ook was er deze periode sprake van zware smog en heeft de luchtkwaliteit waarschijnlijk een rol gespeeld."

Ook het gebruik van medicijnen bij hitte is gevaarlijk. Hoogleraar geriatrie Marcel Olde Rikkert vraagt daar vandaag aandacht voor, omdat veel ouderen medicijnen slikken. Aan psychofarmaca, bijvoorbeeld kalmerende medicijnen, zijn volgens hem bij hitte grote risico's verbonden.

Daarnaast zijn plaspillen gevaarlijk, omdat het lichaam genoeg vocht moet hebben om te functioneren. Olde Rikkert vraagt artsen en huisartsen om extra op te letten bij een hittegolf. Ruim 1,3 miljoen Nederlanders slikken immers dit soort medicijnen.

Apothekersorganisatie KNMP waarschuwde mensen in juni al dat hitte in combinatie met bepaalde medicijnen gevaarlijk kan zijn en adviseerde bij twijfel om advies te vragen. Het Nederlands Huisartsengenootschap gaat kijken of ze de informatie over behandeling bij hitte en uitdroging extra onder de aandacht kunnen brengen zodat huisartsen zich makkelijker kunnen voorbereiden op een volgende hittegolf.

Gebeurt vaker

Het KNMI berekende vorige week dat we in de toekomst vaker met extreme temperaturen te maken krijgen. Werner Hagens van het RIVM is dan ook blij dat het thema hitte steeds meer aandacht krijgt. Complicerende factor is wel het tijdstip waarop hittegolven plaatsvinden. "Hitte komt altijd in een zomerperiode", zegt hij. "Dat betekent dat de normale zorgverlener van mensen vaak op vakantie is. Hoe zorg je ervoor dat er dan voldoende aandacht voor ze is?"

Veel is er niet nodig, zegt hij. "Het lijkt een hele simpele manier, en het ligt voor de hand, maar: drink voldoende. Vooral voor ouderen. Hun dorstprikkel is afgenomen, oudere mensen hebben veel minder een dorstgevoel. Dan helpt het als er een extra glaasje wordt neergezet. En dat er iemand is die zegt: neem nog een slokje."