Russische ambassades vallen journalisten aan via Twitter

• Robert Chesal

  redacteur Buitenland

Liegen en bedriegen. Daar worden de Volkskrant en de correspondent van de krant in Rusland, Tom Vennink, van beticht. De beschuldigende vinger komt van de Russische ambassade in Nederland. Het gekozen medium is Twitter. Door zo op de man te spelen, lijkt Rusland kritische journalisten steeds steviger aan te pakken.

Vennink zegt tegen de NOS dat hij niet van plan is om te reageren op de rechtstreekse aanval. "De Russische ambassade in Nederland heeft al eerder op een vrij persoonlijke manier op journalisten gereageerd. Dat is aan hen. Het heeft geen zin om daar tegenin te gaan."

De ambassade plaatst in de tweet twee artikelen naast elkaar: één van Vennink over een Russische politica die het tegen Poetin opneemt, en een ander uit een Russische zakenkrant over dezelfde persoon. "Ik ken dat andere stuk," zegt Vennink. "Ik heb het gelezen als voorbereiding op mijn eigen interview met die politica, een burgemeester in Jakoetsk. Ik snap eerlijk gezegd niet wat de ambassade hiermee wil bewijzen."

De Russische ambassade in Den Haag heeft niet gereageerd op herhaalde verzoeken van de NOS om commentaar. Maar wie kijkt naar eerdere social media-uitingen van de Russische overheid, ziet een escalatie in de retoriek. De ambassade keert zich zowel tegen de Nederlandse pers als tegen journalistieke organisaties in andere westerse landen.

Vorige week beschuldigde de ambassade in Den Haag de NRC van de verspreiding van nepnieuws. De Russische ambassade in Londen gebruikte Twitter om The Telegraph en The Economist aan te vallen. En het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou deed er via zowel Twitter als Facebook een schepje bovenop.

Volgens Vennink zijn de felle woorden van Rusland over de buitenlandse pers niet nieuw. Maar hij ziet wel verschil in hoe de boodschap in bepaalde landen wordt overgebracht. "Het valt me op dat de Russische ambassades in Nederland en het Verenigd Koninkrijk een informele communicatiestijl hanteren. Daarbij mijden ze persoonlijke aanvallen niet."

NOS-correspondent David Jan Godfroid voegt eraan toe dat ook andere Russische ambassades zich rechtstreeks met de inhoud van de media bemoeien.

Het onderstaande bericht werd geretweet door de Russische ambassade in Zuid-Afrika:

Ook in Moskou worden buitenlandse journalisten ruw bejegend, en dan met name door het instituut dat alle Russische ambassades wereldwijd aanstuurt: het ministerie van Buitenlandse Zaken.

"Je ziet het tijdens de wekelijkse persconferentie van het ministerie," zegt Vennink. "Daar zijn individuele buitenlandcorrespondenten, vooral Amerikanen, in het verleden voor leugenaar uitgemaakt door de hoofdwoordvoerster Maria Zacharova. Dat gebeurde in de zaal waar alle andere verslaggevers bij zaten."

Op de achtergrond spelen een paar ontwikkelingen waardoor de relaties tussen Moskou en de westerse media recentelijk zijn verslechterd. Het Britse mediacommissariaat legde het mediabedrijf Russia Today (RT) een fikse boete op voor eenzijdige verslaggeving over de gifaanval op ex-spion Skripal in Salisbury en over de oorlog in Syrië, in maart en april vorig jaar. Dat leidde tot een boze reactie van Moskou.

Een paar weken eerder weerden de Canadese en Britse regeringen RT en het Russische mediabedrijf Sputnik van een internationale conferentie over persvrijheid. Ook daar was Rusland niet blij mee.

Ondanks de grimmige sfeer waar journalisten in Rusland mee te maken hebben, blijft Vennink laconiek. Zelfs als hij met naam en toenaam wordt genoemd op social media. "Het waait langs me heen. Ik zie het op Twitter en ik zie ook de vele reacties daarop. De tweet van de ambassade heeft me honderd nieuwe volgers opgeleverd, dus ik ben haar wel dankbaar. En hopelijk heeft alle commotie tot meer aandacht voor mijn artikel geleid."