'Zelensky kan machtigste president Oekraïne sinds 1991 worden'

Oekraïeners gaan vandaag naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Afgaande op peilingen wordt de partij van de in april gekozen president Volodymyr Zelensky de grootste.

Als de peilingen uitkomen, wordt Zelensky de machtigste president van Oekraïne sinds de onafhankelijkheid van 1991, zegt Hubert Smeets, kenner van de regio. "Ook de in 2014 verdreven president Janoekovitsj had niet zoveel macht in het parlement", aldus Smeets gisteravond in NOS Met het Oog op Morgen.

Het gaat om vervroegde verkiezingen, waartoe Zelensky had opgeroepen nadat hij werd geïnstalleerd als president. Iets meer dan de helft van de zetels (225 van de 424 zetels) wordt verdeeld naar gelang de steun voor partijen; de overige zetels worden individueel toegekend.

De partij van Zelensky is nu nog niet vertegenwoordigd in het parlement, de Rada. Daardoor wordt het gedomineerd door vertegenwoordigers van de vorige president, Porosjenko.

Wie is Volodymyr Zelensky eigenlijk? We maakten deze video in maart, voordat Zelensky officieel als president werd beëdigd. Toen twijfelden meerdere inwoners van het land nog aan de politieke ambities van de man:

In de afgelopen maanden is nog weinig duidelijk geworden over de koers van Zelensky, zegt Hubert Smeets. "Hij heeft de verkiezingen gewonnen met de belofte dat hij niets belooft. Dat heeft goed gewerkt in de campagne. Maar we weten nog steeds niet goed waar hij voor staat."

Wel is volgens Smeets duidelijk dat hij een pro-Europese koers wil varen. Tegelijkertijd hoopt hij de betrekkingen met Rusland te stabiliseren en de oorlog in het oosten te beëindigen.

Staal en wapens

Het vermoeden is dat Zelensky zich laat adviseren door een groep oligarchen rond de rivier de Djnepr, die vooral actief is in staal en wapens. "Zelensky's chefstaf is bijvoorbeeld de voormalige advocaat van een van die oligarchen, een oude ex-bankier die ook in de staalhandel zit."

De agenda van die oligarchen, zegt Smeets, zou kunnen zijn om hun positie terug te winnen. Onder Porosjenko verloren ze veel macht. "Maar daarmee is niet gezegd dat Zelensky een marionet is. Als je driekwart van de stemmen haalt (bij de presidentsverkiezingen, red), heb je een authentieke machtsbasis."

Ook Porosjenko doet overigens met zijn partij mee aan deze verkiezingen, maar de verwachting is dat hij geen rol van betekenis kan spelen.