Boeing verliest miljarden, maar heeft ondanks alles nog een sterke positie

• Kees Rottinghuis

  redacteur Economie

Dat de aanhoudende problemen van de 737 Max Boeing miljarden gaan kosten was bekend. Vandaag heeft Boeing er een bedrag op geplakt: Het bedrijf houdt 4.4 miljard euro in reserve. Daarnaast zijn er ook nog eens 180 vliegtuigen afbesteld. Boeing is daarmee zijn positie als grootste vliegtuigbouwer ter wereld kwijt. Toch verwachten luchtvaarteconomen dat het bedrijf deze klappen wel overleeft.

Al sinds maart dit jaar worden alle Boeings 737 Max aan de grond gehouden, als gevolg van het neerstorten van twee vliegtuigen in Indonesië en Ethiopië met in totaal 346 doden als gevolg. Vermoedelijke oorzaak: Een sensor verstrekte verkeerde informatie, waardoor een automatisch veiligheidssysteem de neus van het vliegtuig voortdurend naar beneden stuurde.

Wanneer het vliegtuigtype weer de lucht in mag is nog steeds niet bekend. Boeing schat zelf dat het laatste kwartaal van dit jaar wordt. Tot die tijd worden er ook geen 737's Max meer geleverd en is de productie teruggeschroefd.

Schadepost

De schade wordt iedere dag groter naar mate het vliegtuig langer aan de grond staat. "Het kost klauwen met geld. Iedere minuut aan de grond zijn verloren inkomsten," zegt luchtvaarteconoom Eric Pels van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Ook worden leveringen van nieuwe 737's Max uitgesteld, wat voor de maatschappijen tot problemen leidt. Die moeten hun vliegschema's aanpassen, vliegtuigen huren of langer doorvliegen met oudere toestellen. Zo maakte Ryanair deze week bekend dat het schema voor de zomer van 2020 al is aangepast.

De geleden schade zal deels verhaald worden op Boeing. Ryanair zou al een deal over compensatie gesloten hebben en ook Chinese luchtvaartmaatschappijen willen dat. Zij schatten in mei hun verliezen al op meer dan 500 miljoen euro.

'Druppel op een gloeiende plaat'

Ondanks dit soort enorme bedragen heeft Boeing met name reputatieschade geleden. De 4.4 miljard euro die Boeing nu heeft gereserveerd is nog geen 5 procent van de omzet en de bestaande orders hebben een waarde van meer dan 400 miljard euro.

Het bedrijf heeft nog orders voor 5515 vliegtuigen staan, waarvan 4415 voor de 737. "Die 180 afbestelde vliegtuigen zijn zo een druppel op een gloeiende plaat", aldus luchtvaarteconoom Hans Heerkens van Universiteit Twente.

"De luchtvaart heeft niet echt een keuze", zegt Pels. In de afgelopen jaren werden Embraer door Boeing en Bombardier door Airbus overgenomen. Hierdoor bestaat de markt voor commerciële vliegtuigen momenteel alleen uit Boeing en Airbus, een duopolie.

En Airbus heeft een nog langere bestellijst dan Boeing, 7276 vliegtuigen. "Als je nu overstapt naar Airbus dan sluit je achterin de rij aan. Airbus kan niet eens zoveel vliegtuigen leveren al zouden ze willen", aldus Heerkens.

Daarnaast is van vliegtuig wisselen ook niet zomaar gebeurd. Heerkens: "Maatschappijen hebben zich ingesteld op die Boeings, hun piloten voor die vliegtuigen getraind en reserveonderdelen besteld. Daarom kan je ook niet zomaar over naar een Airbus."

Een goed vliegtuig

Maar de luchtvaart houdt ook vertrouwen in het vliegtuig, ondanks de crashes, waardoor de afbestellingen voorlopig mee vallen. "Het is de zoveelste versie van de 737, een bewezen product. Het is niet voor niks dat ie zo populair en veel besteld is", aldus Pels. Heerkens is het daarmee eens: "Het is gewoon een goed vliegtuig, waar een fout inzit. Het is niet zo dat hele vliegtuig nu niet deugt."

Daarom denkt Heerkens dat Boeing een sterke positie heeft. "Het is buitengewoon schadelijk en kost ze miljarden maar we moeten ook niet overdrijven. Het is een heel groot bedrijf, die houden het vol."