Nieuwe wet moet positie van franchisers versterken

Zelfstandige ondernemers die winkels runnen volgens de formule van ketens als Albert Heijn, Hema, Febo, Intertoys of Bruna, worden binnenkort beter beschermd. Het kabinet wil de positie van de franchisers ten opzichte van de bedrijven versterken. Nederland telt zo'n 34.000 franchisers.

Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken stuurt de wet vandaag naar de Raad van State. "De machtsbalans moet worden hersteld", zegt zij daarover in de Volkskrant.

Moederbedrijven gaan over de koers en strategie van de keten, kleine ondernemers kunnen voor een percentage van hun omzet gebruikmaken van het merk. Zo kan een middenstander bijvoorbeeld zijn eigen New York Pizza-zaak openen, of een eigen Etos-drogisterij.

Afgelopen jaren ontstonden regelmatig conflicten tussen moederbedrijven en hun zelfstandige ondernemers, onder meer over de verdeling van kosten en opbrengsten en vooral over het relatief nieuwe fenomeen webshop.

Ook klinkt regelmatig het verwijt dat ketens potentiële franchisers een te mooie voorstelling van zaken geven en dat de omzet veel lager uitvalt dan het hoofdkantoor voorspelde. Rechtszaken eindigden meestal in het voordeel van het hoofdkantoor.

Kennis en kunde

Volgens Keijzer is de machtsbalans nu scheef. Concerns hebben kennis en kunde die kleine ondernemers in rechtszaken op achterstand zetten. De nieuwe wet schrijft onder meer voor dat hoofdkantoren toestemming moeten vragen aan de ondernemers als er grote wijzigingen op stapel staan: bijvoorbeeld in de winkelformule of als het gaat om financiële afspraken. Ook mogen ketens niet onbeperkt eigen winkels openen in het gebied van een franchiser.

Wurgcontracten

Het Vakcentrum voor Zelfstandig Retailondernemers reageert tegenover de NOS opgetogen. Bij het centrum zijn zo'n 10.000 ondernemers vertegenwoordigd. "Als er een ongelijk speelveld is, moet de overheid ingrijpen", zegt directeur Patricia Hoogstraaten. "De franchise-sector is de afgelopen jaren snel gegroeid en ondernemers zitten in een zwakke positie. Deze wet brengt terecht evenwicht."

Hoogstraaten heeft het over wurgcontracten waarbij franchisers bijvoorbeeld worden verplicht op eigen kosten de winkel te vernieuwen. "En als je als concern niet wilt overleggen met ondernemers, moet je maar eigen filialen openen en daar bedrijfsleiders neerzetten."

David en Goliath

De Nederlandse Franchise Vereniging - waarin de bedrijven zijn verenigd - vindt dat de wet te ver gaat. Tegenover de NOS zegt voorzitter Boris van der Ham: "Dat beeld van David en Goliath klopt helemaal niet." Er zijn franchisers die meerdere zaken hebben, bijvoorbeeld supermarkten of bouwmarkten, en die kunnen binnen een bedrijf een machtige rol spelen. "Sommige franchisers van AH hebben meer omzet dan de hele Febo bij elkaar, om eens wat te noemen."

Overigens vindt Van der Ham wetgeving hierover op zich niet erg. "Wij zijn voor duidelijke afspraken, dat er voor beide partijen vooraf duidelijkheid is. Daar is niks op tegen. Maar kijk wel uit dat je ondernemers te veel laat meebeslissen. Dat zou een rem kunnen zetten op innovaties. En iemand moet toch de knoop doorhakken."