Rechter: NVWA faalde niet in fipronilcrisis
De Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft niet gefaald in de fipronilcrisis. Dat oordeelt de Haagse rechtbank in een zaak die boerenorganisatie LTO Nederland samen met 124 pluimveehouders had aangespannen tegen de toezichthouder. De sector hoopte met een veroordeling schadevergoedingen af te kunnen dwingen.
Eric Hubers van LTO zegt het vonnis nog te willen bestuderen voordat hij en zijn achterban besluiten of zij in hoger beroep gaan. "Maar voorlopig staan we met 3-0 achter, al onze punten tegen de NVWA zijn verworpen", erkende hij onmiddellijk na de uitspraak.
Beperkt gevaar
De kippenboeren verwijten de NVWA onder meer niet te hebben opgetreden toen er in het najaar van 2016 tips kwamen over het gebruik van fipronil in stallen door het Gelderse bedrijf Chickfriend. Dat optreden kwam pas in de zomer van 2017, toen de Belgische autoriteiten aan de bel trokken.
Maar volgens de rechter heeft de NVWA destijds wel degelijk iets gedaan: de dienst heeft advies gevraagd over het gevaar van fipronil. Het gevaar voor de volksgezondheid werd eind 2016 als beperkt gezien en daarom koos de NVWA ervoor een strafrechtelijk onderzoek tegen Chickfriend in gang te zetten vanwege fraude. Een begrijpelijke route met de kennis van toen, vindt de rechtbank, die er ook op wijst dat toezichthouder niet veel personeel heeft en telkens prioriteiten moet stellen. De eerste verantwoordelijkheid voor de voedselveiligheid ligt bij de pluimveehouders zelf, vindt de rechter.
Een optreden van een NVWA-topman in het tv-programma Nieuwsuur vlak na de start van de crisis was volgens de rechter weliswaar ongelukkig, maar ook dat is onvoldoende reden om de dienst te veroordelen voor verwijtbare fouten. De topman raadde het publiek aan voorlopig geen eieren meer te eten. In reactie besloten Duitse supermarkten alle Nederlandse eieren uit hun schappen te weren, waardoor de schade voor de sector verder opliep.
Miljoenen kippen geruimd
Eind juli 2017 liet de NVWA weten onderzoek te doen naar het het illegaal gebruik van fipronil in de pluimveesector door het bedrijf Chickfriend. In de weken daarna werden meer dan 360 pluimveebedrijven (ruim 800 stallen) geblokkeerd. Ruim 3,5 miljoen kippen werden tijdens de crisis geruimd en miljoenen eieren werden uit de handel gehaald.
Onderzoekers van de Wageningse universiteit schatten de schade voor de pluimveesector aan het eind van die zomer op 65 tot 75 miljoen euro. Dat bedrag is sindsdien opgelopen omdat sommige stallen tot op de dag van vandaag geblokkeerd zijn. Volgens cijfers van de NVWA zijn er nog 15 stallen bij 10 bedrijven deels geblokkeerd en 36 stallen van 6 bedrijven volledig. Die 36 zijn alle inmiddels leeg.
De eigenaren van Chickfriend zijn twee jaar na het uitbreken van de crisis nog altijd niet gedagvaard, al heeft het Openbaar MInisterie dat voornemen wel al uitgesproken. "We zitten in de fase van aanvullend onderzoek", zegt een woordvoerder van het OM.
