Kabinet is 'hoopvol' over inburgeringsplicht Turken

Verplichte inburgering voor nieuwkomers uit Turkije lijkt een stap dichterbij. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Koolmees van Sociale Zaken dat het kabinet "hoopvol" is over de mogelijkheden om een inburgeringscursus voor Turken verplicht te stellen.

Den Haag wil al langer dat Turken, net als nieuwkomers uit andere landen buiten de EU, een inburgeringsexamen doen. Omdat Turkije een associatieverdrag heeft met de EU zijn inwoners van dat land, net als EU-burgers, vrijgesteld van een inburgeringsplicht. Ze kunnen het wel vrijwillig doen, maar de kosten voor zo'n cursus kunnen ze vaak niet betalen. Dat alles is volgens het kabinet slecht voor de integratie.

Regeringspartijen CDA en D66 menen al een tijdje dat de bepaling uit het EU-verdrag te omzeilen is. Ze wijzen op een uitspraak van het Europese Hof. Dat bepaalde in 2014 dat schending van het verdrag wel degelijk mogelijk is "door een dwingende reden van algemeen belang".

Individuele nieuwkomers

CDA en D66 vinden dat daar een beroep op kan worden gedaan, zeker nu Nederland bij de inburgering veel meer uit wil gaan van persoonlijke inburgeringstrajecten. Met andere woorden: de plicht gaat niet gelden voor Turken als groep, maar moet wel opgelegd kunnen worden aan individuele nieuwkomers die de taal onvoldoende spreken.

"Als je dat goed onderbouwt, denken wij dat je wel kunt zeggen: van jou verwachten we dat je gaat inburgeren en de Nederlandse taal leert", zegt Kamerlid Paternotte van D66. In de praktijk vallen waarschijnlijk alle Turkse nieuwkomers onder die plicht.

Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt de wens van CDA en D66. Koolmees schrijft dat hij hoopvol is dat hij aan die wens kan voldoen. Maar het is juridisch complex en met de kosten voor de extra inburgeringscursussen is nog geen rekening gehouden in de begroting.

Paternotte is blij dat het kabinet ook mogelijkheden ziet om de inburgering van Turkse nieuwkomers te verbeteren. Hij is niet bang dat de verhoudingen met Ankara erdoor verslechteren. "Het is geen actie tegen de Turkse regering. Ik wil gewoon dat mensen vanaf dag één mee kunnen doen."

Het aantal Turken dat naar Nederland komt is de afgelopen tijd fors gestegen. Vermoedelijk heeft dat te maken met de politieke spanningen in dat land.

Gecombineerd met vrijwilligerswerk

In zijn brief gaat Koolmees verder in op het nieuwe inburgeringsstelsel, dat vanaf 2021 moet gaan gelden. De gemeenten krijgen weer de regie bij de inburgering van statushouders, en die kan al in het asielzoekerscentrum beginnen. De gemeenten krijgen daarvoor 70 miljoen euro per jaar. Gemeenten die het goed doen worden extra beloond.

In het regeerakkoord was al afgesproken dat de taaleisen worden opgeschroefd. De lessen worden gecombineerd met vrijwilligerswerk of stage. Nieuwkomers krijgen een persoonlijk aanbod voor een inburgeringstraject, dat normaal gesproken binnen drie jaar afgerond moet zijn. Wie zich onvoldoende inzet, krijgt eerder een boete.

Om te voorkomen dat nieuwkomers in de financiële problemen komen, worden ze het eerste half jaar 'ontzorgd'. Dat wil zeggen dat de gemeente uit hun bijstandsuitkering rechtstreeks de huur, de zorgverzekering en rekeningen voor gas, licht en water betaalt.

Ook mensen die in het kader van gezinshereniging naar Nederland komen, zullen beter worden begeleid bij het inburgering. Voor hen geldt wel dat ze de lessen zelf moeten betalen, eventueel met een lening van DUO.