Vrouwelijke ivf-pionier werd genegeerd ondanks bezwaren van collega

Een latere Nobelprijswinnaar pleitte er in 1980 tevergeefs voor om de naam van een vrouwelijke ivf-pionier te noemen op een gedenkplaat over de eerste reageerbuisbaby. Uit zijn vrijgegeven archief blijkt dat het protest van Robert Edwards niet kon voorkomen dat zijn collega Jean Purdy werd genegeerd.

In meerdere brieven bemoeide hij zich met de tekst die op een plaquette zou worden geplaatst bij het ziekenhuis waar de eerste ivf-bevruchting plaatsvond. Edwards vond dat verpleegkundige Purdy ook moest worden genoemd, naast hemzelf als voortplantingsbioloog en gynaecoloog Patrick Steptoe.

"Jean Purdy, die tien jaar lang heen en weer heeft gependeld met mij naar het ziekenhuis, heeft evenveel betekend voor dit project als ik", schrijft Edwards in zijn bezwaarbrieven. "Ze heeft een gelijkwaardige bijdrage geleverd als Patrick Steptoe en ikzelf."

Seksisme

Purdy werd desalniettemin niet genoemd op de gedenkplaat. Ze moest het doen met een verwijzing naar 'het ondersteunend personeel' van de heren Edwards en Steptoe.

De beheerder van het archief kan wel raden waarom Purdy werd weggelaten: seksisme. "Het zal een van de factoren zijn, naast het feit dat verpleegkundigen niet zo belangrijk werden geacht als de artsen en wetenschappers", zegt Madelin Evens in Britse media.

Bijdragen van vrouwen aan de wetenschap werden vaker genegeerd: zo kreeg pulsarontdekker Jocelyn Bell Brown niet de Nobelprijs; die ging naar haar begeleider. Ook werd de rol van Rosalind Franklin bij de ontdekking van dna vaak over het hoofd gezien.

Nieuwe plaat

Purdy, die in 1985 op 39-jarige leeftijd overleed, wordt wel geëerd op een nieuwe plaat die in 2015 werd geplaatst. De zoon van de inmiddels overleden Steptoe pleitte destijds voor de toevoeging.

Louise Brown, in 1978 de eerste reageerbuisbaby, is blij dat Purdy alsnog haar plekje kreeg. "Het was een echte mannenwereld in 1978 en het is goed dat de bijdrage van vrouwen als Jean Purdy wordt erkend."

Edwards zou in 2010 de Nobelprijs winnen voor de doorbraak in ivf. Purdy en Steptoe waren toen beiden al overleden en kwamen niet in aanmerking voor de prijs, die nooit postuum wordt toegekend. Bij de bekendmaking werd Steptoe meerdere malen genoemd, maar Purdy niet eens. Edwards overleed in 2013.

Sinds de eerste ivf-behandeling in 1978 zijn er naar schatting ruim 6 miljoen reageerbuisbaby's geboren.