Motorclubs verboden, maar overheid kan nauwelijks optreden

De rechter heeft de Hells Angels verboden. Binnen de motorclub heerst een cultuur van geweld die de samenleving en rechtsstaat in gevaar brengt.

De uitspraak is opnieuw een overwinning van het Openbaar Ministerie in de strijd tegen outlaw motorcycle gangs (OMG). Dat zijn motorclubs die zich schuldig zouden maken aan het faciliteren van zware criminaliteit. Eerder werden al Satudarah en Bandidos (deels) verboden.

Wat betekenen die verboden voor de leden van de motorclubs? Moeten zij hun hesje vol patches voortaan uittrekken en mogen ze niet meer in clubverband samenkomen?

Niets van dat alles, bleek eind maart al uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Volgens de onderzoekers schiet de wet nu op veel punten tekort, waardoor de gevolgen van een verbod op motorclubs voorlopig beperkt blijven. Ook zetten ze vraagtekens bij het huidige beleid van de overheid tegen motorbendes.

De Hells Angels kwamen zo'n 40 jaar geleden naar Nederland. Lange tijd leken ze onaantastbaar. Een overzicht in video:

Politie en burgemeesters kunnen met het clubverbod in de hand nauwelijks actie ondernemen. Volgens Joep Koornstra, een van de onderzoekers, heeft dat te maken met onduidelijke wetgeving. Daardoor valt een verbod niet goed te handhaven.

Ook kan de overheid pas optreden tegen leden van een verboden motorbende als het clubverbod onherroepelijk is. Dat duurt al gauw jaren. Op dit moment is nog geen enkele rechterlijke uitspraak definitief.

Volgens de onderzoekers mogen gemeenten leden van motorbendes niet verbieden in hun hesje in de kroeg te komen of over straat te gaan, zolang het verbod niet definitief vaststaat. Toch hebben Echt-Susteren en Sittard eerder een full colour-verbod ingesteld, terwijl Den Bosch en Zwijndrecht de vergunning van kroegbazen kunnen intrekken als zij motorclubleden over de vloer krijgen.

"Een kledingvoorschrift is in strijd met de grondwet", zegt onderzoeker Joep Koornstra. "Je mag zelf weten hoe je je kleedt. De lokale regelgever mag daar niet aan tornen, hoe vervelend sommigen dat ook vinden." Dat geldt zelfs als een motorclub definitief is verboden, vermoedt Koornstra.

Nieuwe club oprichten

Of een gemeente een vergunning mag weigeren voor een evenement waarbij een OMG-lid is betrokken, hangt erg af van de omstandigheden. Een clubhuis sluiten mag als er drugs of wapens zijn gevonden, maar niet alleen maar omdat het wordt gebruikt door een motorbende.

Ook hier schiet de wet opnieuw tekort, blijkt uit het onderzoek. In de wet staat niet dat een club verbieden ook betekent dat de club meteen moet worden ontmanteld. "Het kan nu wel, maar je moet ermee oppassen. Als je een clubhuis direct na een verbod afbreekt en een hogere rechter bepaalt dat de club toch niet verboden is, dan heb je een probleem."

Ook kunnen leden van een verboden OMG gewoon weer een nieuwe club oprichten. "Het OM is stellig van mening dat dat niet mag, maar het staat nog niet in de wet. Als de nieuwe club afstand neemt van het handelen van de oude club, dan valt dat niet onder het verbod."

Volgens de onderzoekers heeft Nederland verzuimd uitdrukkelijk in de wet vast te leggen wat de precieze gevolgen moeten zijn van een verbod. Koornstra: "Wij vinden dat de gevolgen uitdrukkelijk in de wet moeten worden vastgelegd. Nu ben je afhankelijk van hoe de rechter zo'n clubverbod interpreteert."

Het is volgens hem dus afwachten wat de hoogste rechter allemaal onder een verbod vindt vallen.