Rivieren over de hele wereld vervuild met antibiotica

Honderden rivieren over de hele wereld bevatten concentraties antibiotica. Onderzoekers, geleid door de universiteit van de Engelse stad York, testten het rivierwater op 711 plekken in 72 landen. In het merendeel van de monsters zaten antibiotica en op 111 locaties werd het toegestane niveau overschreden, in sommige gevallen met wel 300 procent.

De antibiotica komen in het water terecht via uitwerpselen van mens en dier en door lekken bij waterzuiveringsinstallaties en producenten van medicijnen. Daardoor groeit het risico dat bacteriën resistent raken voor de antibiotica en ziekten daarmee dus niet meer goed kunnen worden bestreden.

Het meest gevonden antibioticum is trimethoprim, dat voornamelijk wordt gebruikt voor de behandeling van blaasontsteking. Het werd gevonden in 307 van de 711 monsters.

De meest vervuilde rivieren liggen in Afrika en Azië. De grootste piek aan antibiotica troffen de onderzoekers aan in Bangladesh, waar het veilige niveau van het medicijn metronidazol, gebruikt voor de aanpak van infecties van onder meer de huid, met meer dan 300 keer werd overschreden. Ook rivieren in Kenia, Ghana, en Pakistan bleken zwaar vervuild.

Donau

Van de in Europa geteste rivieren bleek 8 procent de veilige niveaus van antibioticabesmetting te overstijgen. Het monster dat in Oostenrijk uit de Donau werd genomen, was met zeven antibiotica het zwaarst vervuild. Maar ook in de Britse rivier de Theems, die vaak wordt gezien als schone rivier, werd een mix van vijf antibiotica aangetroffen.

De onderzoekers benadrukken dat niet alleen hoge waarden gevaarlijk zijn. Ook bij lagere waarden antibiotica bestaat het risico dat bacteriën resistent raken. De Verenigde Naties waarschuwden vorige maand al dat in 2050 tien miljoen mensen kunnen sterven door resistentie.

Waterzuiveringsinstallaties

Onderzoekers vonden de monsters met de hoogste waarden in de buurt van waterzuiveringsinstallaties, afval- of rioolwaterstortplaatsen. Ook gebieden waar het politiek onrustig is vormen een risico, zoals de Palestijns-Israëlische grens.

Professor Alistair Boxall van de universiteit van York noemt de verspreiding van antibiotica in rivieren over de hele wereld zorgwekkend. "Het oplossen van het probleem wordt een enorme uitdaging", zegt hij, "en zal vooral moeten bestaan uit investeringen in zuiveringsinstallaties, strengere regelgeving en het schoonmaken van vervuilde locaties."

Rivierwater

Of ook rivieren in Nederland bij het onderzoek zijn betrokken is niet duidelijk. Het RIVM deed eerder ook al onderzoek naar resten van medicijnen in het Nederlandse milieu. Zuiveringsinstallaties halen niet alle resten van de stoffen uit het water. Ook komen de stoffen Nederland binnen via rivierwater uit het buitenland.