Rivieren wereldwijd steeds meer vervuild door medicijnen

Rivieren worden wereldwijd steeds meer vervuild door geneesmiddelen. Volgens wetenschappers moet er nu ingegrepen worden, anders neemt de vervuiling met medicijnen voor 2050 met twee derde toe.

Bij de Europese conferentie voor geowetenschappen in Wenen is gewaarschuwd voor de vervuiling door onder meer pijnstillers, antibiotica, hormonen en kalmerende middelen, die terechtkomen in het water. Zo schrijft The Guardian dat ongeveer 80 procent van alle antibiotica uiteindelijk in de natuur belandt.

In Nederland wordt jaarlijks naar schatting minstens 140 ton geneesmiddelenresten via de riolering naar het water geloosd. Het RIVM zocht in 2016 van 80 werkzame stoffen uit of ze in hoge concentraties in het water voorkomen. Bij vijf ervan bleek het gehalte "hoger dan veilig voor waterorganismen".

Diclofenac

Het afval van bijvoorbeeld hormoonverstorende stoffen leidt ertoe dat amfibieën en vissen van geslacht veranderen. Sinds de pijnstiller diclofenac als dierengeneesmiddel wordt gebruikt in het Indisch subcontinent, is de populatie van het aantal gieren in het gebied in 2008 al met 99 procent afgenomen. Over de hele wereld zijn rivieren over meer dan 10.000 kilometer besmet met dit middel, dat volgens de onderzoekers ook een aanwijzing is voor de aanwezigheid van andere geneesmiddelen.

Wereldwijd wordt jaarlijks zo'n 2400 ton diclofenac geslikt. Slechts 7 procent van het medicijnafval wordt door zuiveringsinstallaties gefilterd. Daarna wordt nog eens 20 procent opgevangen door andere ecosystemen. De rest belandt in de oceaan.

Vervuilde gebieden

Francesco Bregoli, onderzoeker bij IHE Delft, het kennis- en opleidingscentrum voor water van de Unesco, ontwikkelde met een internationaal team een systeem waarmee de meest vervuilde gebieden in de wereld opgespoord kunnen worden. Het blijkt dat de rivieren in Latijns-Amerika, Afrika en Azië het meest vervuild zijn. Daar wordt nog minder dan een kwart van het vervuilde water gereinigd omdat de juiste technologie ontbreekt.

Maar een verbetering van de waterzuiveringsapparatuur is volgens onderzoekers niet de hoofdoplossing voor het probleem. Ook het medicijngebruik moet wereldwijd substantieel omlaag. Verder wordt het rioleringssysteem rond steden steeds verder uitgebreid, maar het rioolwater wordt onvoldoende gereinigd. Daarnaast leidt het medicijnafval tot de ontwikkeling van resistente bacteriën.