Denen zijn super-Europeanen, maar wel op hun eigen manier
De Denen zijn sinds het lidmaatschap in 1972 nog nooit zo pro-Europees geweest: 70 procent van de Denen is blij met het EU-lidmaatschap en 76 procent zegt te gaan stemmen tijdens de Europese verkiezingen. Toch blijft ook in Denemarken elk verlies van soevereiniteit een gevoelig punt. "Denen zijn enthousiast, vooral omdat ze uitzonderingen op belangrijke punten hebben bedongen", zegt Catharina Sørensen, hoofdonderzoeker van de Deense denktank Europa.
In Kopenhagen hangt een wirwar aan campagneposters voor de Europese verkiezingen van morgen. Daartussen hangen de campagneposters voor de Deense parlementsverkiezingen, die op 5 juni zijn. Voor voorbijgangers is het moeilijk om wegwijs te worden. Geen van de Deense kandidaten voor de Europese verkiezingen heeft namelijk een Europese vlag op de poster. "Zo'n vlag zou voor de Denen echt een stap te ver zijn", zegt Sørensen.
Vrees voor Britse toestanden
De Deense opkomst was bij de laatste Europese verkiezingen hoger dan het Europees gemiddelde, afgezien van de landen waar een stemplicht geldt. De Denen zien stemmen als een belangrijke burgerplicht, ook bij de Europese verkiezingen. Dat wordt er op Deense scholen van jongs af aan ingehamerd.
Dat de Denen zo positief zijn over Europese samenwerking heeft volgens Sørensen direct met de brexit te maken. Ze werden afgeschrikt door het chaotische verloop na het Britse referendum. De rechts-populistische Deense Volkspartij sprak direct na de brexit nog heel even over een Dexit. Sørensen: "Maar gezien de ommekeer van de Denen ten opzichte van de EU, werd daar al snel met geen woord meer over gerept. Ook de Deense Volkspartij vindt Deens lidmaatschap nu een goed idee."
Uitzondering stemmen positief
Daarbij komt dat de Denen maar liefst acht keer naar de stembus gingen om in referenda over Europese samenwerking te beslissen. Via deze referenda heeft Denemarken in Brussel vier uitzonderingen (opt-outs) bedongen.
De Denen behielden hun eigen munt, de kroon, en doen niet mee aan samenwerking op het gebied van politie/justitie en defensie. De vierde uitzondering, die als de minst belangrijke wordt gezien, betreft het Europees staatsburgerschap. Een parlementaire meerderheid wil deze uitzonderingen afschaffen, maar een meerderheid van de bevolking is daar altijd tegen geweest. Voor de Denen zijn de opt-outs een soort verstandige verzekeringspolis waar ze niet vanaf willen.
Zeer streng asielbeleid
Zo doen de Denen niet mee met een Europees asielbeleid, dat onder justitiesamenwerking hoort. Denemarken heeft al twintig jaar lang een zeer streng asiel- en immigratiebeleid en de Denen zijn bang om op dat punt compromissen te moeten sluiten.
Het grote schrikbeeld voor de Denen is Zweden, dat in Europa altijd te boek stond als open en tolerant. De ommekeer in Zweden kwam eind 2015, toen het land ruim 160.000 vluchtelingen opving en moeite had om het opvangsysteem draaiende te houden. Nog steeds voelen de Zweden zich in de steek gelaten door andere Europese landen en pleiten ze sterk voor een verplichte verdeling. Maar in Denemarken krijgen ze geen gehoor.
Ook bij deze Europese verkiezingen staat, behalve klimaat, het vluchtelingenbeleid centraal. De Deense regering kondigde eerder dit jaar aan dat er een geheel nieuw terugstuurbeleid komt. Zo heeft de Deense Immigratiedienst, als eerste in de EU, kort geleden de verblijfsvergunning van de eerste Syrische vluchtelingen ingetrokken. Sørensen: "Voor de Denen is het erg belangrijk om dit soort zaken in eigen hand te houden."
