Deze mensen bepalen wat er in de schoolboeken staat
Schoolboeken: elke leerling gebruikt ze weleens en bijna altijd is er kritiek op. Ze zouden te gekleurd zijn, of te weinig aandacht besteden aan belangrijke onderwerpen als slavernij en seksuele diversiteit. Vorige maand nog waren er Kamervragen over een vmbo-lesboek, waarin volgens PVV-Kamerleden de Joodse geschiedenis niet goed aan bod kwam.
Het standaardantwoord van de minister is dat hij niet over de inhoud van schoolboeken gaat vanwege de vrijheid van onderwijs. Scholen moeten zich wel aan de kerndoelen houden, maar mogen verder helemaal zelf weten hoe zij hun lessen geven. En dus ook welke boeken ze voorschrijven aan leerlingen.
Volgers van NOS Stories stuurden een aantal opmerkelijke voorbeelden uit schoolboeken op. Wie bepaalt wat er in de schoolboeken komt? Dat zoekt NOS Stories uit in deze video.
In hoeverre bemoeit de politiek zich met schoolboeken? In het huidige regeerakkoord staat dat leerlingen les moeten krijgen over het Wilhelmus. Maar zo specifiek is het ministerie van Onderwijs meestal niet. In de kerndoelen, dat is de lijst met wat leerlingen moeten weten, staat voor de onderbouw bijvoorbeeld dat 'de leerling leert zich mondeling en schriftelijk begrijpelijk uit te drukken' en bij geschiedenis dat 'de leerling de atlas als informatiebron leert te gebruiken'. Best algemeen dus.
Scholen bepalen zelf hoe ze daar les over geven en welk lesmateriaal ze daarbij gebruiken. Uitgevers produceren dus vooral de lesmethodes die scholen graag willen gebruiken. "Wij hebben duizend mensen die aan de boeken meeschrijven, die combineren dit met een andere baan", zegt Kees Karremans van Noordhoff, een van de grootste educatieve uitgevers. "Zij schrijven zo'n drie dagen van de week mee aan de leermiddelen en laten daarin de doelen terugkomen."
Die doelen nakomen is niet heel veel werk. "Die passen voor de onderbouw geschiedenis op twee A4-tjes", zegt oud-geschiedenisleraar Jan-Wolter Smit, die meeschrijft aan de geschiedenismethode van uitgeverij Thieme-Meulenhoff. "Je hebt dus heel veel vrijheid om het verhaal verder op te schrijven. Er zit wel een heel team bij dat alles checkt. En bij gevoelige zaken, zoals het Israëlisch-Palestijns conflict, schakelen we ook een Midden-Oosten-deskundige in."
De schrijvers van de lesmethoden luisteren volgens Jan-Wolter ook zeker naar de kritiek die langskomt. "Wij hebben bijvoorbeeld discussie gehad over of we woord 'slaven' nog wel moeten gebruiken. Het staat nu nog in onze methode, maar we willen wel toe naar 'tot slaaf gemaakte mensen'."
De uitgevers en schrijvers van schoolboeken staat mogelijk flink wat werk te wachten, want de kerndoelen gaan mogelijk flink op de schop. Het afgelopen jaar hebben zo'n 150 leraren nagedacht over een nieuw curriculum voor het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De plannen staan nu online en daar mogen tot augustus álle leraren van Nederland feedback op geven.
"Wij houden dat in de gaten, want het kan betekenen dat wij in één klap nieuwe leermiddelen moeten maken", zegt Karremans van Noordhoff. Het zal nog wel even duren voordat de nieuwe doelen er definitief zijn: het voorstel gaat in augustus langs het ministerie van Onderwijs en daarna moet ook nog het parlement ermee instemmen.