Europese Marokkanen gekweld door 'huizenmaffia' in Marokko

• Willemijn de Koning

  correspondent Marokko

Projectontwikkelaars die tien jaar na een forse aanbetaling nog steeds geen huis leveren, criminelen die papieren vervalsen en leegstaande huizen innemen. De malafide praktijken met vastgoed in Marokko leiden tot kopzorgen voor Marokkanen in het buitenland.

De Nederlandse Marokkaan Aziz maakte kennis met de duistere kant van de Marokkaanse woningmarkt toen hij samen met vier familieleden een huis wilde kopen in de stad Tanger. "We betaalden in 2008 ieder 10.000 euro als voorschot", vertelt hij. "Daarna kregen we door dat de projectontwikkelaar tweemaal zoveel huizen had verkocht als hij gaat bouwen."

Aziz ging langs bij de projectontwikkelaar om uitleg te vragen. "Maar het bureau is er niet meer en ik krijg niemand te spreken." Een rechtszaak is hij nog niet begonnen. Hij is bang dat dat geen zin heeft. "De projectontwikkelaar wordt beschermd door machtige mensen en ik heb maar een paar weken per jaar om naar Marokko te gaan."

'Oom vervalste documenten'

Ook als Marokkanen wel een huis kunnen kopen of vastgoed erven, bestaat het risico dat ze hun bezit verliezen. Een Marokkaanse Nederlander die anoniem wil blijven, vertelt dat hem dat overkwam door toedoen van corrupte bestuurders.

"Mijn vader en oom hadden grond gekocht en verdeeld. Mijn vader bouwde een huis op zijn deel en mijn moeder woont daar al tientallen jaren. Tot mijn oom het financieel lastig kreeg en met hulp van corrupte ambtenaren documenten vervalste om aanspraak te maken op het huis. De rechter gaf hem gelijk, maar we gingen in hoger beroep."

In Marokko geldt de uitspraak in eerste aanleg niet meer bij een hoger beroep, maar daar had zijn oom geen boodschap aan. "Vorig jaar was mijn moeder in Nederland en toen heeft hij de benedenverdieping bezet. Nu delen ze het huis noodgedwongen."

Actieve maffia

Er zijn duizenden verhalen als deze. Volgens Marokkaanse media en organisaties zijn gedupeerden tussen 2012 en 2017 zo'n 40.000 rechtszaken gestart. De Marokkaanse overheid houdt er andere cijfers op na en zegt dat er het laatste anderhalf jaar nog geen honderd zaken zijn geweest.

"De maffia is zeer actief rond onroerend goed in Marokko", zegt Jamal Ryan van de Beweging voor Buitenlandse Marokkanen. Een van de problemen is dat in de wet staat dat huiseigenaren elke vier jaar het kadaster moeten checken. Doen ze dat niet, dan hebben ze geen recht meer op hun vastgoed en kunnen criminelen de huizen innemen.

Bovendien is er veel corruptie. "Van de bank tot de notaris en de rechter", zegt Moussa El Khal van de Marokkaanse Vereniging voor Rechten en Rechtvaardigheid. Zij verzamelden meer dan honderd dossiers van Marokkanen die te maken kregen met oplichting in de vastgoedwereld. Van de gedupeerden woont 80 procent in het buitenland.

Na huis ook baan kwijt

Zij kunnen naar de rechter stappen, maar dat is een tijdrovend proces. In Marokko kan een rechtszaak alleen doorgaan als alle partijen in de rechtbank aanwezig zijn. "En zelfs als de rechter uiteindelijk besluit dat de vastgoedeigenaar het project moet afbouwen of de crimineel het huis moet teruggeven, gebeurt dat in de praktijk vaak niet", zegt El Khal.

Dat leidt naast financiële ook tot psychische problemen. El Khal: "Sommige gedupeerden liggen in scheiding of zijn hun baan kwijtgeraakt omdat ze zoveel tijd kwijt waren aan de perikelen rond hun huis. Voor mensen die in het buitenland wonen is het nog erger, want zij moeten steeds naar Marokko komen voor een rechtszaak."

De Marokkaanse overheid probeert de problemen de laatste jaren aan te pakken. Alle huiseigenaren staan nu online, ze krijgen een sms'je als er iets met hun vastgoed gebeurt en er is een meldpunt voor corruptie.

Verder discussieerde het parlement afgelopen week over een nieuwe wet met meer beschermende maatregelen. Zo wil Marokko bijvoorbeeld het eigendom van vastgoed bevriezen bij een lopende rechtszaak. Volgens El Khal is dit "een goedmakertje om ons tevreden te houden". Ryan is milder gestemd. "Maar die wet dat je je vastgoed elke vier jaar moet controleren, moet echt weg."