'Scholen moeten kwetsbare meisjes leren dat niemand over hun grenzen mag gaan'
Een reeks groepsverkrachtingen in Rotterdam-West en Schiedam, waar minderjarige leerlingen van het Lentiz Life College slachtoffer van werden, staat volgens deskundigen voor een groter probleem. Jongens die zich schuldig maken aan seksueel geweld worden niet altijd behandeld. Meisjes die slachtoffer worden zijn niet weerbaar genoeg en hebben vaak niet genoeg kennis over wat seksueel grensoverschrijdend gedrag precies is.
Jonge meisjes - in Rotterdam waren ze tussen de 12 en 16 jaar - zien zichzelf niet altijd als slachtoffer van een (ernstig) zedenmisdrijf. Mede daarom zijn ze minder geneigd om er met anderen over te praten of naar de politie te stappen. Het gaat met name om kwetsbare meisjes: ze zijn laagopgeleid, hebben een verstandelijke beperking of hebben al eerder met seksueel geweld te maken gehad.
Seksuele voorlichting zoals die op de meeste scholen gegeven wordt is voor deze risicogroep niet voldoende, constateert kenniscentrum Rutgers. "Seksuele voorlichting bestaat uit meer dan praten over hoe je een zwangerschap of geslachtsziekte voorkomt. Het moet ook gaan over het aangeven van wensen en grenzen, maar dat komt nog te weinig aan bod", zegt programmacoördinator Willy van Berlo.
"En je hebt altijd jongeren die meer nodig hebben, die meer risico's lopen. Als er zoiets gebeurt als in Rotterdam, moet je als school echt met een training komen die jongeren bij elkaar brengt. Scholen moeten ze leren wat ervoor nodig is om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen."
'Je hoeft het niet met hem te doen'
Volgens Van Berlo is het belangrijk dat meisjes weten wat fijne seksualiteit inhoudt. "Ze moeten leren dat niemand over hun grenzen heen mag gaan en dat seks geen pijn mag doen. Ook moeten ze weten dat bepaalde opvattingen niet kloppen: als je met een jongen meegaat, hoef je het niet met hem te doen."
Dat is precies wat er in het educatieve programma Benzies & Batchies van stichting Kikid aan de orde komt. Het programma bestaat uit een theatervoorstelling, een discussie begeleid door jongeren en een weerbaarheidstraining. Vooral tweede en derde klassen van middelbare scholen in grote steden doen eraan mee. Uit onderzoek van TNO en Movisie is gebleken dat het programma effectief is.
In de theatervoorstelling komen situaties aan bod die kunnen leiden tot seksueel grensoverschrijdend gedrag:
De titel van het programma is overigens straattaal: 'Benzies' verwijst naar Mercedes-Benz of auto's in het algemeen, 'Batchies' staat voor meiden (die in videoclips al dan niet op auto's liggen).
Omdat de voorstelling en discussie worden gegeven door een diverse groep van jonge acteurs en maatschappelijk werkers, kunnen leerlingen zich met hen identificeren. "De scènes helpen om ze wat losser te maken en te praten over wat ze zelf tegenkomen op het gebied van seksualiteit", zegt actrice Shanaya Dap.
In de discussies valt op dat zowel meisjes als jongens denken dat ze weerbaarder zijn dan daadwerkelijk het geval is. "Ze denken dat ze makkelijk 'nee' kunnen zeggen, maar als wij met voorbeelden komen gaan ze beseffen dat ze best makkelijk over te halen zijn of gehoor geven aan groepsdruk", aldus Dap.
Nichtje
Ernstig seksueel geweld, zoals groepsverkrachtingen, komt de acteurs slechts een enkele keer ter oren. "In Rotterdam was er een meisje dat mij in de discussie vertelde dat haar nichtje regelmatig door een groep jongens werd verkracht. Het was de eerste keer dat ze erover durfde te praten", zegt collega-actrice Aloë Zandt.
Of het verhaal van het meisje uit Rotterdam in verband staat met de groepsverkrachtingen waar inmiddels aanhoudingen voor zijn verricht, is stichting Kikid niet bekend. De betrokken school is met de melding aan de slag gegaan.
