Laatste Europese hobbel is genomen: copyright-richtlijn komt er definitief
Het is een hamerstuk, maar wel een dat de afgelopen maanden een hoop heeft losgemaakt. Tijdens een vergadering van de Europese ministers van Landbouw is de laatste hobbel genomen voor de auteursrechtenrichtlijn, inclusief artikel 17 dat volgens tegenstanders zal leiden tot een 'uploadfilter'.
Dat de ministers, die namens de raad van ministers stemden, ermee akkoord zouden gaan, was eigenlijk geen verrassing. Zes landen stemden tegen, waaronder Nederland. De regering vindt dat het de vrijheid van het internet te veel inperkt.
De richtlijn moet nu worden geïmplementeerd op nationaal niveau. Dat gaat naar verwachting anderhalf tot twee jaar duren en dat wordt in Nederland gedaan door het ministerie van Justitie. Daarna pas zal de impact echt zichtbaar worden.
De richtlijn betekent volgens auteursrechtenorganisaties een overwinning. Zij strijden al jaren voor een betere vergoeding van artiesten op het moment dat hun werk op internet terechtkomt. Daar moet deze richtlijn in gaan voorzien. Er was met name controverse over artikel 17 (voorheen artikel 13) in de richtlijn, daarin wordt beschreven dat de aansprakelijkheid straks ligt bij de site die content publiceert, in plaats van bij de gebruiker die uploadt.
Het is de bedoeling dat platforms, hele grote maar ook kleinere, afspraken gaan maken met licentiehouders. Lukt dat niet, dan mag de content niet online verschijnen. Gebeurt dat toch, dan kunnen ze een grote claim krijgen. En dat willen partijen voorkomen, waardoor wordt gevreesd voor een 'uploadfilter'.
Doemscenario's
Die staat niet letterlijk in de richtlijn beschreven maar is het gevolg ervan, zeggen tegenstanders. "De auteursrechtenrichtlijn leidt tot een verschraling van onze communicatie online", zegt Rejo Zenger van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom. "Straks worden de uploads van gebruikers gemonitord, gefilterd en waar nodig geblokkeerd."
Hoe zit het precies met artikel 13? NOS op 3 maakte deze uitlegvideo:
Die angst is onterecht, zeggen voorstanders van de wet. "Het idee van een uploadfilter is geïntroduceerd door de techplatforms om bij gebruikers doemscenario's en angst op te wekken", zegt Suzanne Henning van DuPho, de Nederlandse beroepsorganisatie van fotografen. "Makers krijgen straks waar ze recht op hebben: een vergoeding voor het gebruik van hun werk."
Impact nog afwachten
Deskundigen die de NOS de afgelopen tijd heeft gesproken, gaven steeds aan dat de uiteindelijke effecten zich moeilijk laten voorspellen. Ook Dumpert en Tweakers, Nederlandse sites die ermee te maken gaan krijgen, zeiden eerder nog niet te weten wat ze kunnen verwachten.
"Als bulklicenties afgesloten worden, zal de internetgebruiker er weinig van merken. Gebeurt dat niet, dan bestaat de kans dat rechthebbenden de platforms verplichten om te filteren", zegt Stef van Gompel, onderzoeker bij het Instituut voor informatierecht aan de UvA. "Het blijft afwachten wat partijen gaan doen, of ze er samen uitkomen en hoe hard ze de 'aansprakelijkheidskaart' gaan spelen."
