‘Van de Beek is bepalend, maar kan nóg bepalender zijn'

• Jesse Wieten

  redacteur NOS Sport

Eind september vorig jaar. Donny van de Beek was zijn basisplaats bij Ajax kwijt. Op de aanvallende posities kregen Dusan Tadic, David Neres en Hakim Ziyech de voorkeur en in zijn rol als controleur was hij voorbijgestreefd door Frenkie de Jong, Lasse Schöne en ook Carel Eiting.

"Hij is geen basisspeler meer en het lijkt er niet op dat daar binnenkort verandering in komt", viel te lezen in een artikel op deze site.

Dat was toen. Van de Beek staat inmiddels niet meer ter discussie. Woensdagavond in de Johan Cruijff Arena heeft hij tegen Juventus een basisplaats.

Beste Ajacied?

Misschien is Van de Beek zelfs wel de beste Ajax-speler in 2019? "Nee, niet de beste", vindt oud-Ajacied Hedwiges Maduro. "Wel heel belangrijk. Met Tadic voor Dolberg in de spits heeft Ajax de juiste combinatie voorin gevonden. En dat is ook de beste combinatie voor Van de Beek. Het spel van Tadic maakt Van de Beek goed en andersom."

"Het is niet zo dat één speler het belangrijkst is", vervolgt Maduro. "Het is een goede mix. Van de Beek is met Neres de enige speler bij Ajax met diepgang. Tadic en Ziyech willen de bal in de voeten en kunnen Neres en Van de Beek lanceren. Neres komt vanaf de zijkant en Van de Beek vanuit het midden."

De periode zonder basisplek bleef uiteindelijk beperkt tot een serie van vier eredivisiewedstrijden als invaller. Ook het Champions League-duel met AEK (3-0) begon Van de Beek op de bank.

Maar sinds het uitduel met Excelsior op 11 november (1-7) staat Van de Beek onafgebroken in de basis. Eerst moest David Neres plaatsmaken. En nadat trainer Erik ten Hag met het opstellen van Dusan Tadic in de spits de strategische toverformule voor Ajax had gevonden, moesten Kasper Dolberg en Klaas-Jan Huntelaar zich tevreden stellen met een plek op de bank.

Meeste speeltijd

Over speeltijd hoeft Van de Beek niet meer te klagen. Samen met Daley Blind deelt hij de koppositie op de ranglijst van eredivisiespelers met meeste wedstrijden in alle competities dit seizoen. Beiden kwamen al 47 keer in actie.

Van de Beek speelde zelfs in elk van de laatste 69 eredivisieduels van de Amsterdammers. De laatste veldspeler die bij Ajax meer eredivisiewedstrijden op rij speelde, was Frank de Boer tussen augustus 1992 en november 1995: 116 opeenvolgende duels.

Niet alleen is Van de Beek basisspeler, maar ook is hij meer en meer bepalend voor Ajax geworden. In alle competities maakte hij dit seizoen in totaal veertien goals en was hij goed voor tien assists. Daarmee bezet hij de derde plaats in het klassement van meest waardevolle Ajacieden.

"Hij was in september ongeduldig en voelde dat hij op het tweede plan raakte", zegt oud-Ajacied Martijn Reuser. "Terecht ook wel. Toen er echt keuzes gemaakt moesten worden, viel hij erbuiten. Maar door de vele wedstrijden van Ajax zie je hoe belangrijk het is om een grote groep te hebben. Uiteindelijk kom je toch wel aan bod."

"Inmiddels heeft Van de Beek het omgedraaid", aldus Reuser. "Nu is hij een vaste waarde. Hij wordt bepalender, maar had nóg bepalender kunnen zijn: hij heeft ook wel wat kansen één-op-één gemist. Van de Beek is heel compleet, kiest goed zijn momenten voor de goal, heeft veel loopvermogen, heeft goede loopacties voor zichzelf en voor anderen, werkt hard en heeft een functionele techniek."

Toch valt er op Van de Beek ook nog wel wat aan te merken, zoals Maduro ook in september al aangaf. "Donny is geen Frenkie de Jong of Christian Eriksen die vanuit stilstand kunnen versnellen", zegt Maduro.

"Hij is een diepgaande speler. Bij Ajax kan hij goed functioneren, omdat Ajax veel in het zestienmetergebied van de tegenstander komt. Dan komt hij tien keer in het strafschopgebied en scoort hij twee keer. Bij een buitenlandse club is dat misschien maar vijf keer of nog minder. Wat maakt hem dan speciaal?"

De vraag is of Van de Beek, die volgende week donderdag zijn 22ste verjaardag viert, al klaar is voor een stap naar het buitenland. Frenkie de Jong vertrekt na dit seizoen naar FC Barcelona en ook Matthijs de Ligt, Hakim Ziyech en David Neres zoeken mogelijk andere oorden op. Ook voor de middenvelder uit Nijkerkerveen is belangstelling vanuit het buitenland.

"Zijn diepgang is zijn grote kracht, maar in het buitenland heb je veel meer van dit soort spelers", zegt Maduro. "Om het verschil te maken, moet je nog iets extra's hebben. Een mannetje kunnen uitspelen. Dat kan hij wel, maar dat kan nog beter. Je moet als nummer tien niet alleen maar diep kunnen gaan, maar ook iets kunnen creëren."

Vergelijking met Klaassen

De vergelijking met oud-Ajacied Davy Klaassen wordt regelmatig gemaakt. Zelfde blonde haardos, zelfde type speler. In 2017 vertrok Klaassen naar Everton, waar hij totaal niet uit de verf kwam. Na een mislukt seizoen in Engeland ging Klaassen vorig jaar naar Werder Bremen.

"Klaassen was toen hij wegging de beste speler van de eredivisie. Hij was aanvoerder en nam zijn team op sleeptouw", aldus Maduro. "Hij moet het ook van zijn diepgang hebben, maar Everton is juist een ploeg die ver terugzakt. Dan heb je geen Klaassen nodig. Nu bij Bremen komt hij wel weer tot zijn recht."

"Van de Beek is ongeveer van hetzelfde niveau als Klaassen", zegt Maduro. "Ook een goede speler. Maar zijn volgende keuze is heel belangrijk. Bij Manchester City en FC Barcelona zou Van de Beek net zoals bij Ajax kunnen spelen, maar dat niveau is, denk ik, te hoog gegrepen voor hem."

"De categorie clubs daaronder, dat zou moeten kunnen. Arsenal, Tottenham Hotspur, Valencia, Sevilla. Dat soort clubs. Arsenal zou qua stijl bij hem passen. In Duitsland misschien Dortmund, maar die hebben al heel veel van die diepgaande spelers. Bayer Leverkusen misschien? Die ploeg speelt onder Peter Bosz ook aanvallend."

Als het aan Reuser ligt, blijft Van de Beek, die een contract heeft tot medio 2022, nog even bij Ajax. "Hij heeft nog wel wat te bewijzen. Hij kan beter nog een jaar blijven om daarna als een speler van naam, met meer status, ergens binnen te komen. Dat hij onomstreden is. Hij heeft nu binnen Ajax zo'n status, maar daar heeft hij ook even over gedaan. Hij moet zorgen dat hij in het buitenland ook na een mindere fase blijft staan."

Maduro kan zich daarin vinden. "Volgend jaar kan hij een van de sterkhouders worden van Ajax, een van de aanvoerders. Het zou niet verkeerd zijn te blijven."

"Maar laat hij zich eerst even concentreren op Juventus", besluit Reuser.