Parlement stemt over brexit-plan-B. Weten Britten nu wat ze willen?

De meeste Britse parlementsleden weten erg goed wat ze niet willen: de brexit-deal van premier May. Maar wat dan wel? Een reeks stemmingen in het Lagerhuis moet daar vanavond duidelijkheid in scheppen. Welke opties liggen er op tafel? En: kunnen die rekenen op een meerderheid?

Maandagavond trok het parlement de regie uit handen van premier May. De parlementsleden gaan stemmen over alternatieven voor de deal van May met de EU. Een bijzonder hoofdstuk in de parlementaire geschiedenis, benadrukt correspondent Tim de Wit. "Dit is ongekend. Het parlement heeft vanavond de regie over wat er gebeurt, niet premier May. De architect van dit plan wordt in de Britse media daarom gekscherend met 'premier' aangesproken."

De parlementsleden hebben maar liefst zestien plannen ingediend bij voorzitter van het huis John Bercow. De 'speaker' heeft een belangrijke rol in het debat. Hij bepaalt over welke voorstellen wordt gestemd. Bijvoorbeeld over een nieuw referendum, het Noorwegen-model, of een no deal, Waarschijnlijk kiest Bercow zo'n zes opties.

Bekijk onderstaande afbeeldingen om te zien hoe de Britse politici tot deze opties zijn gekomen, en om welke zes opties het gaat.

Welke optie op de meeste steun kan rekenen, valt niet vooraf te voorspellen. De kans is zelfs groot dat geen enkele optie een meerderheid krijgt, zegt De Wit: "Eigenlijk is dat nog wel het meest waarschijnlijke scenario voor vanavond. We weten dat de meerderheid vindt dat het anders moet. Hoe? Daar zijn de parlementsleden het onderling totaal niet over eens. Deze stemming is dan ook vooral interessant om per optie te kunnen kijken hoe de verhoudingen liggen."

Als een van de opties wel een meerderheid krijgt, betekent dat niet automatisch dat die ook werkelijkheid wordt. Het gaat om een niet-bindende stemming. Premier May blijft geloven in haar brexit-deal, die al twee keer door het Lagerhuis werd weggestemd, en ze is niet verplicht om in te stemmen met het plan-B van het parlement.

Ook is dit pas de eerste serie van stemmingen, het aftasten van de verhoudingen. Het is de bedoeling om maandag nog een definitieve stemming te houden. Dan moet er gestemd worden over de populairste opties.

May's deal

Een alternatief is alleen nodig als May geen meerderheid voor haar deal kan krijgen. Waarschijnlijk doet ze donderdag of vrijdag een derde poging om de deal met Brussel door het parlement te loodsen. Maandag moest ze nog concluderen dat er geen meerderheid voor was.

"Inmiddels zijn er wel wat Conservatieven die hebben laten weten dat ze het akkoord van May willen steunen, omdat ze bang zijn dat er anders een zachte brexit of helemaal geen brexit komt", zegt De Wit. "Of het genoeg is voor een meerderheid is totaal onduidelijk en ook niet te voorspellen. Er gebeuren nu elke dag dingen die hier nog nooit zijn voorgekomen."

De premier heeft van de EU tot en met vrijdag de tijd gekregen haar deal alsnog door het parlement te krijgen. Lukt dat dan krijgt ze uitstel voor de brexit tot 22 mei. Als dat weer mislukt, heeft May tot 12 april de tijd om te bepalen of de Britten gaan voor uitstel of meteen voor een no-deal-brexit.

Het debat begint om 15.00 uur. De stemmingen beginnen naar verwachting rond 20.00 uur.