Noodtoestand in Duitse clubvoetbal? 'Het is wel even schrikken'

• Martijn Visscher

Met een haast achteloze voetbeweging zorgde Arjen Robben bijna zes jaar geleden voor het mooiste moment in zijn carrière. De Groninger bezorgde Bayern München in een geheel Duitse Champions League-finale tegen Borussia Dortmund de ultieme hoofdprijs.

"Toen ik in 2013 als Champions League-analist begon bij het Duitse Sky viel ik echt met mijn neus in de boter", herinnert Erik Meijer zich. "Bayern en Dortmund in de finale. Ik dacht: we gaan topjaren tegemoet. Maar het is eigenlijk beetje bij beetje minder geworden."

Sinds die memorabele eindstrijd hield Bayern München de Duitse eer hoog met vier keer een plek in de halve finales. Maar dit seizoen is er geen enkele club uit de Bundesliga vertegenwoordigd bij de laatste acht in de Champions League. Dat gebeurde in 2006 voor het laatst. Paniek bij de oosterburen?

"Het is wel even schrikken dat er geen enkele Duitse club door is naar de kwartfinales, maar van paniek is volgens mij geen sprake", zegt Meijer. "Wel is het opmerkelijk dat Bayern dit keer de slag gemist heeft. Dat wijt ik aan het matige transferbeleid van afgelopen zomer."

Tijdelijke aard

De voormalige spits van onder meer Bayer Leverkusen en Liverpool denkt dat de crisis van tijdelijke aard is, net als bij de nationale ploeg. "Denk je dat Bayern-voorzitter Uli Hoeness nóg zo'n Europees jaar wil meemaken? Die gaat, zoals aangekondigd, fors investeren. En Dortmund is volgend seizoen een stuk rijper. Dan moet een kwartfinaleplek er zeker inzitten."

Toch zijn er over de gehele lijn zorgen, merkt Meijer. "Het WK was natuurlijk belachelijk slecht, de Nations League leverde degradatie op en op clubniveau is Duitsland dus niet meer vertegenwoordigd in de Champions League. Dan is het logisch dat iedereen zich even achter de oren krabt en naar verklaringen gaat zoeken."

In Duitsland wordt geld als een belangrijke factor beschouwd. De Bundesliga ontvangt zo'n 1,1 miljard euro per jaar aan televisierechten. Een fors bedrag, maar niet te vergelijken met de Premier League, dat jaarlijks 1,7 miljard euro opstrijkt. Daardoor raken óók de Duitse clubs steeds verder achterop.

"Het kapitaal zit voornamelijk in Engeland", weet Meijer. "Daar halen ze de beste spelers, de beste trainers en beste specialisten op. Leroy Sané vertrok op 20-jarige leeftijd uit de Bundesliga. Die zie je waarschijnlijk nooit meer terug. Dat soort gevallen, daar lijdt de competitie onder."

Minder toptalenten

Toch kijken de Duitsers ook in de spiegel. Zo wordt er gewezen naar de jeugdopleidingen, die steeds minder toptalenten afleveren. De prestaties van de nationale jeugdteams vallen veelal tegen.

"De Engelsen, de Fransen, de Spanjaarden, de Portugezen en de Nederlanders zijn op een aantal gebieden momenteel verder dan wij", gaf Frank Kramer, bondscoach van Duitsland Onder 18, eerder in de media aan.

Dat er iets moet veranderen, is dus wel duidelijk. Na het succesvolle WK van 2006 in eigen land (derde plaats) ging het weer bergopwaarts met het Duitse voetbal. Met de Champions League-finale in 2013 en de wereldtitel in 2014 als absolute hoogtepunten.

Punten sprokkelen

Daarna kwam de klad erin. "Vergelijk het een beetje met Nederland. De Sneijders, Van Bommels en Van Nistelrooijs waren even niet voorhanden en dan beland je zowel op nationaal als op clubniveau in een vacuüm. Er zit nu even een knik in, maar dat lossen ze wel op in Duitsland", denkt Meijer.

Tot die tijd worden er punten gesprokkeld voor de door Spanje aangevoerde UEFA-coëfficiëntenlijst, waarop de Italianen (derde) de Duitsers (vierde) sinds september 2017 voorbij zijn gestreefd.

De hoop voor nu is gevestigd op Eintracht Frankfurt, kwartfinalist in de Europa League. En dat zegt, met alle respect, veel, zo niet alles, over de huidige staat van het Duitse clubvoetbal.

De Duitse trainer van Heracles, Frank Wormuth, kent het Duitse voetbal als geen ander. Hij speelde samen met Joachim Löw en was later zijn assistent. Wormuth was ook jarenlang trainer van het Duitse elftal Onder 20 jaar.