'Tekorten en achterblijvende digitalisering brengen kwaliteit rechtspraak in gevaar'

Er is een structureel tekort aan rechters en ondersteunend personeel, geen toekomstvisie en als er niet snel wat verandert komt de kwaliteit van de rechtspraak in Nederland in gevaar. Dat concludeert de Commissie Visitatie Gerechten, die op verzoek van de Raad voor de rechtspraak het functioneren van de rechtspraak en de raad onder de loep heeft genomen.

Niet alleen het tekort aan medewerkers, maar ook het achterblijven van digitalisering wordt genoemd als een van de oorzaken dat rechtszaken onnodig lang duren. Ook de toegankelijkheid van de rechtspraak neemt erdoor af.

De conclusies zijn in lijn met wat rechters en raadsheren al hebben aangekaart. Zij stuurden in november een brandbrief aan de Tweede Kamer, waarin ze hun zorgen uitten over de werkomstandigheden, de ict-problemen en het tekort aan geld en personeel.

Overwerk is normaal

De commissie prijst de toewijding van rechters, medewerkers en rechtbankbesturen aan snelle en toegankelijke rechtspraak. "De Nederlandse rechtspraak is door hun inzet nog steeds een van de beste ter wereld. Maar het ambt van rechter zal aan gezag inboeten als de huidige tekortkomingen voortduren", schrijft de commissie.

De visitatiecommissie spreekt verder van een werkdruk die zo hoog is dat overwerk normaal is. Ook ontbreken diversiteit in het personeelsbestand en kritische zelfreflectie, omgevingsbewustzijn en samenwerking bij medewerkers.

Om de problemen op te lossen adviseert de commissie meer mensen beschikbaar te stellen om al begonnen kwaliteitsprogramma's te kunnen afmaken. Hoewel al wordt onderzocht hoe de bekostiging kan worden herzien, is de commissie ervoor om onder meer de kwaliteitszorg en innovaties nu al anders te financieren.

Terecht kritisch

De Raad voor de rechtspraak zegt in een reactie dat het goed gaat met de rechtspraak, maar dat de visitatiecommissie terecht kritisch is over bijvoorbeeld de professionalisering van leiderschap en bekostiging. Ook is de raad het met de commissie eens dat er wat betreft samenwerking en diversiteit verbeteringen nodig zijn.

Minister Dekker is niet verrast door de conclusies uit het rapport. "Er staat veel in wat we al weten". Hij praat er al met de rechterlijke macht over. Het gaat daarbij ook over de bekostiging.