Oostenrijk voorbeeld voor zware beroepen? Pas na 45 jaar met pensioen

Om de pensioenonderhandelingen vlot te trekken doen de werkgevers vandaag een handreiking aan de vakbonden: ze willen een lijst opstellen met zware beroepen. Mensen met zo'n beroep zouden dan eerder met pensioen kunnen.

De werkgevers wijzen daarbij naar Oostenrijk, waar zo'n lijst al bestaat. "Het systeem werkt daar", zegt Hans de Boer (VNO-NCW) in De Telegraaf. "De standaardreactie van het kabinet zal dan wel weer zijn dat ze het moeilijk vinden. Maar dan kunnen de vakbonden en wij zeggen: schei uit man, in Oostenrijk kan het ook."

Dat land kent sinds 2007 een speciaal zwareberoepenpensioen. Maar hoe zit het Oostenrijkse model precies in elkaar en welke beroepen staan er op de lijst?

Wat geldt als een zwaar beroep?

Het Oostenrijkse ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal criteria opgesteld wanneer iemands beroep als lichamelijk of geestelijk zwaar belastend wordt gezien. Het gaat bijvoorbeeld om wisselende diensten (zoals minimaal zes nachtdiensten per maand) en werken in hitte, kou of onder gevaarlijke omstandigheden (bedienen van zware machines of duikwerkzaamheden).

Ook medewerkers in de gehandicaptenzorg en verpleegkundigen in de palliatieve zorg vallen onder zware beroepen. Daarnaast geldt de regeling voor mensen die fysiek zwaar werk doen. Wat dat is, wordt vastgesteld door het aantal verbrande kilocalorieën te meten. Voor mannen moeten dat er minstens 2000 per werkdag zijn, voor vrouwen 1400.

Welke beroepen staan op de lijst?

Op de Oostenrijkse lijst (.pdf) staan zo'n 180 beroepen die eerder met pensioen kunnen, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen. Veel werk in de bouw wordt genoemd, zoals metselaars, betonstaalvlechters, dakdekkers, timmermannen/-vrouwen en vloerenleggers. Ook metaalwerkers, boeren, bakkers, bagage-afhandelaars, vuilnisophalers, mijnwerkers en stratenmakers staan erop.

Ook staan er minder voor de hand liggende functies op de lijst: beroepsjagers, kaas- en wijnmakers, lijkbezorgers, masseuses en vrouwen die olie persen uit zaden en noten.

Wanneer mag je dan met pensioen?

Mannen met een zwaar beroep mogen op zijn vroegst op hun 60ste met pensioen, dat is vijf jaar eerder dan gebruikelijk. Maar dan moeten ze wel minimaal 45 jaar premie hebben betaald en dus op hun 15de zijn begonnen met werken. Bovendien moeten ze in de twintig jaar voor hun pensioen minimaal tien jaar een zwaar beroep hebben gehad.

Voor vrouwen geldt een pensioenleeftijd van 60 jaar, dat wordt tussen 2024 en 2033 gelijkgetrokken met mannen naar 65. Als ze een zwaar beroep hebben, mogen ze nu nog met hun 55ste stoppen. Zij moeten minimaal 40 jaar premie hebben betaald.