Turkije maant China heropvoedingskampen voor Oeigoeren te sluiten
Turkije heeft China opgeroepen de kampen te sluiten waar Oeigoeren vastzitten, een etnische moslimminderheid die verwant is aan de Turken. In de heropvoedingskampen zouden een miljoen mensen wonen. Turkije noemt dat "een grote schande voor de mensheid".
Mensenrechtenactivisten riepen afgelopen week Europese en islamitische landen op om het voortouw te nemen in een VN-onderzoek naar de detentie en indoctrinatie van de Oeigoeren en andere moslims in de autonome regio Xinjiang. Ankara roept de internationale gemeenschap en de secretaris-generaal van de VN op om actie te ondernemen.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het geen geheim meer is dat "meer dan een miljoen Oeigoerse Turken willekeurig worden gearresteerd en worden gemarteld en gehersenspoeld in interneringskampen en gevangenissen". De Oeigoeren maken 45 procent van de bevolking in de regio uit.
Ongewoon hard
Turkije zei hiermee te reageren op de dood van de populaire Oeigoerse dichter en muzikant Abdurehim Heyit, die volgens de Turkse regering in een van de kampen is overleden. Uren na die Turkse verklaring verspreidde een Turkse dochter van de Chinese radiozender CRI een opname van Heyit, waarin hij zegt dat hij het goed maakt. Die opname zou volgens de zender vandaag zijn gemaakt.
Verder lijkt Heyit in de video te zeggen dat hij wordt onderzocht omdat hij de wet zou hebben geschonden. Of de videobeelden authentiek zijn, valt niet met zekerheid te zeggen. De voorzitter van de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Uyghur Human Rights Project zegt tegen de BBC dat hij aspecten van de video "verdacht" vindt. Andere Oeigoeren zeggen tegen de Britse omroep dat ze ook twijfelen over de authenticiteit.
"Het zijn ongewoon harde woorden over een mensenrechtenschending waarvan iedereen weet dat die plaatsvindt, maar waar iedereen ook angstvallig zijn mond over hield", zegt correspondent Lucas Waagmeester in Turkije.
Eerder sprak Waagmeester met de naar Turkije gevluchte Oeigoer Abduweli Ayup, die vertelde hoe hij in een Chinees interneringskamp is gemarteld:
Ook een VN-rapport dat in het najaar verscheen en waarin voor het eerst werd aangetoond dat er tientallen kampen zijn waar Oeigoeren vastzitten en worden gemarteld en geïndoctrineerd is aanleiding voor de Turkse oproep. "Daarnaast zijn er komende maand lokale verkiezingen in Turkije", zegt Waagmeester. "De AK-partij van president Erdogan wil de eigen achterban aanspreken en die is nationalistisch en religieus en zeer gevoelig voor dit thema."
Relatie met China
De vraag is wat dit betekent voor de relatie tussen Turkije en China. "Erdogan zei in 2009 dat de behandeling van moslims in China gelijk staat aan genocide. Daarop was de relatie een tijdlang vergiftigd. Juist de relatie met China weerhoudt de hele wereld ervan het lot van de Oeigoeren bespreekbaar te maken. Iedereen is bang, ook landen in West-Europa, ook Nederland. Turkije kiest ervoor om dat nu toch te doen en het is de vraag of het navolging zal krijgen en hoe China hierop zal reageren."
China zegt dat het de religie en cultuur van zijn etnische minderheden beschermt en dat de "veiligheidsmaatregelen" nodig zijn om terrorisme en extremisme te voorkomen. In een verklaring roept het land Turkije op de "valse beschuldigingen" in te trekken en noemt ze "compleet onacceptabel". Eerder al noemde China vergelijkbare beschuldigingen "klinkklare onzin".
