Brexit kan Ieren geld gaan kosten, maar vrede is het belangrijkst
Geen enkel EU-land krijgt het bij een no-deal-brexit zo zwaar te verduren als Ierland. Toch stellen de Ieren zich keihard op in de onderhandelingen met de grote Britse buur. De Ierse regering geeft, nu het er in deze cruciale slotfase echt op aankomt, geen centimeter toe. "Voor ons gaat het veel minder om de economie. Maar juist veel meer om de vrede, om de open grens in Noord-Ierland. Dat is echt belangrijker", zegt senator Neale Richmond.
De Ieren zijn economisch enorm verweven met Groot-Brittannië waardoor een chaotische brexit, waarbij de Britten op 29 maart zonder afspraken uit de EU crashen, voor een flinke recessie zal zorgen.
In de haven van Dublin gaan jaarlijks een miljoen vrachtwagens van en naar het Britse eiland. Dat gaat nu allemaal vlekkeloos, zonder controles en zonder opstoppingen. "Als je 's ochtends om half vijf in Dublin met de vrachtwagen vertrekt, ben je om twee uur 's middags in Calais", zegt havendirecteur Eamonn O'Reilly.
Correspondent Tim de Wit sprak met de havendirecteur van Dublin en met een senator:
"Vooral het vervoer van verse producten van en naar de EU gaat dwars door Groot-Brittannië. Denk aan de export van Ierse verse vis naar de Franse markt. Of de import van bloemen uit Nederland. Als de onderhandelingen over de brexit klappen, gaat dat echt voor chaos zorgen."
Het Ierse ministerie van Financiën rekende uit dat de economie in dat scenario met ruim vier procent zal krimpen. Dat is enorm voor een land dat juist net weer is opgekrabbeld uit de financiële crisis van tien jaar geleden. Een gebarsten huizenbubbel en hoge werkloosheid hadden Ierland aan de rand van de afgrond gebracht. Met hulptegoeden van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Europese Centrale Bank klom het land de afgelopen jaren langzaam uit het dal.
Backstop
En net nu de groeicijfers weer goed zijn, dreigt de volgende crisis: brexit. Want dat proces zit met nog vijftig dagen te gaan tot het Britse vertrek uit de EU muurvast. Premier May wil namelijk dat de EU haar tegemoet komt op de 'backstop', het onder Britse politici zo verfoeide onderdeel van het brexit-akkoord waarmee de grens tussen Ierland en Noord-Ierland gegarandeerd open kan blijven.
Maar juist op dat punt weigert de Ierse regering ook maar een centimeter toe te geven. "Die garantie moet in dit brexit-akkoord", zegt Richmond. "Het staat voor vrede op het Ierse eiland. Daar valt simpelweg niet over te discussiëren. En we hebben er al twee jaar lang over gepraat, we hebben al flink water bij de wijn gedaan. Dit is het gewoon. Premier May is ervoor verantwoordelijk dat ze dit akkoord door haar parlement krijgt. Niet wij."
Bij de grens kreeg je een geweer in je gezicht, dat heb ik als kind nog meegemaakt.
Richmond herinnert daarbij aan de Troubles, de bloedige jaren van geweld in Noord-Ierland, waarbij in 35 jaar tijd meer dan 3000 mensen om het leven kwamen. "Elke dag waren er nieuwsberichten over autobommen die afgingen, mensen die in hun knieën waren geschoten, vaders of moeders die 's avonds niet meer thuis kwamen. Bij de grens kreeg je een geweer in je gezicht, dat heb ik als kind nog meegemaakt. Dat willen we nooit meer meemaken." De Ierse regering is namelijk bang dat de invoering van grenscontroles kan leiden tot het oplaaien van het geweld in de regio.
En dat voorkomen is, erkent Richmond, belangrijker dan de economische schade die brexit teweeg kan brengen. "Ja, vasthouden aan die open grens is onze belangrijkste prioriteit. Hoe zeer we ons nu ook voorbereiden op het slechtst denkbare brexitscenario, we zullen in dat geval niet kunnen voorkomen dat er duizenden banen verloren gaan."
'Poot stijf houden'
Richmond: "Het probleem is: als we nu toegeven aan de Britse regering, gaat de brexit-vleugel van May's partij morgen om nog meer vragen. Ze zullen nergens genoegen meenemen. Daarom moeten we onze poot stijf houden."
Ondanks de zorgen in de haven in Dublin, staat de havendirecteur vierkant achter de Ierse regering. "Die Noord-Ierse grens ligt hier zo gevoelig. Er is daarom vooral steun voor hoe de regering zich opstelt."
Ook een meerderheid van de Ierse bevolking staat achter de harde opstelling van premier Varadkar. Daarnaast is maar liefst 85 procent van de Ieren positief over het EU-lidmaatschap. Dat is één van de hoogste percentages in alle EU-lidstaten.
