Ook al was het tevergeefs, de zoektocht naar peuter Julen moest gebeuren

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

De drie dagen van rouw, afgekondigd nadat Julen werd geborgen uit de put bij Málaga, zeggen iets van de verslagenheid die in Spanje wordt gevoeld. Leiders van alle politieke partijen tonen hun medeleven via tweets, net als koning Felipe. "Heel Spanje deelt het verdriet met de familie van Julen", schrijft premier Sánchez. "We hebben iedere stap gevolgd tot we bij hem waren."

Los van politieke en officiële instanties kom je snel op duizenden berichten met alleen al de hashtag #julen. Ze staan vol met eerbetoon aan het dode tweejarige peutertje, maar ook aan de hulpdiensten die hem vonden. "Dank Julen. Je hebt ons laten zien dat we in een geweldig land leven. Waar mensen hun leven willen geven voor een ander. Waar onze voornaamste eigenschap solidariteit is", schrijft iemand. Een ander: "De dood van Julen laat ons zien dat we één zijn, los van alle ideologie en politieke vlaggen."

In de wijk waar Julens familie woont, heerst verslagenheid:

Ook de Guardia Civil twittert en plaatst een filmpje waarvan niet helemaal duidelijk is waar het is gemaakt. Voorzien van drilboren hakt een groep mannen stukken steen weg, diep onder de grond:

Met het zien van het filmpje is duidelijk dat Spanje zich vasthield aan een strohalm. Gebedsdiensten en stille tochten stonden symbool voor het geloof in de kans dat de peuter nog leefde. Ze werden geholpen door de speleoloog die ik sprak en verhalen kende van mijnrampen waarbij mensen het tien dagen, beklemd onder de grond, uithielden.

Maar vergelijk zijn val met een sprong van de Domtoren in Utrecht, die met 112 meter zo diep was als de put waarin de peuter terechtkwam. "Door de positie van zijn lichaam kun je zeggen dat het een vrije val was tot 71 meter", verklaarde een regeringsvertegenwoordiger. Daarna was er iets dat zijn val brak, waarna Julen bleef steken in de put, waar keiharde lagen graniet keer op keer de reddingsoperaties vertraagden. Het verhinderde ook dat water kon doorsijpelen, waardoor de peuter had kunnen drinken.

Onderzoek naar de verdwijning

De eerste autopsies op het lichaampje zijn meteen vanmorgen geweest. "We zullen vandaag nog iets van de eerste resultaten weten." Overigens zijn die bevindingen deels geheim zolang het onderzoek van het gerecht in Málaga loopt. Zij begonnen al eerder een onderzoek naar de verdwijning van Julen. Gehoord zijn onder meer Julens ouders, de oom van wie het terrein is waar het drama gebeurde en de eigenaar van het bedrijf dat de waterput illegaal boorde.

Een woordvoerder van het Spaanse Wereld Natuur Fonds (WWF) spreekt van een miljoen waterputten die afgelopen jaren in Spanje illegaal werden geboord. "Dat aantal van een miljoen is nog maar een voorzichtige schatting. Iedereen weet dat die putten er zijn, maar niemand doet er iets tegen. De overheid lijkt niet echt geïnteresseerd in ingrijpen." Ook vertelt de woordvoerder over de bedreigingen die het WWF kreeg tijdens hun onderzoek naar de illegale boringen.

Raadsels en pijnlijke vragen

Overleed Julen door de val? Of stierf hij pas later? Ook moet er antwoord komen op de vraag waarom de diepe put met een diameter van 25 centimeter niet was afgedekt. Een ander mysterie is dat de peuter vastzat onder een laag stenen en gruis, zo compact dat die niet alleen door zijn val veroorzaakt kon zijn. Het is ook een raadsel hoe uiteindelijk een drinkbeker en zak chips bóvenop deze korst aarde terechtkwamen.

Het betekent dat na de rouw door het verlies van hun tweede kind - de eerste 3-jarige zoon Oliver overleed in 2017 na een hartstilstand - pijnlijke vragen voor de ouders overblijven.

Het lijkt onbezonnen om bijna twee weken lang honderden mensen in te zetten voor de zoektocht naar een kind. Maar het moest gebeuren, concludeert columnist Rubén Amón in de krant El País. "Julen is niet gered. Hij is opgegraven. Het is het verschil tussen leven en dood, tussen hoop en veroordeling. Het leek totaal zinloos. Maar de tragische afloop is niet in strijd met de toewijding van de vrijwilligers en de voorzichtigheid waarmee grote machines door de berg boorden. Als mensen doen we onmogelijke dingen, we laten in noodgevallen zien dat we gevoelig zijn."

Na de berging van de jongen, die wereldnieuws werd, blijft een ravage achter in Totalan. Van de berg Dolmen del Cerro de la Corona werd duizenden tonnen steen en aarde afgegraven om zo een platform te maken. Daarvandaan zakten mijnwerkers uit het noordelijke Asturias afgelopen dagen in een parallelle buis naar beneden.

Als journalisten staarden we op grote afstand naar het tafereel op de zonovergoten berg. Om ons heen waren de bomen al volop in bloei.