Brexit: wat kunnen we de komende uren verwachten?
Nog enkele uren en dan kunnen de parlementariërs in Londen het niet langer uitstellen: het Britse Lagerhuis stemt dan over de brexit-deal die Theresa May heeft uitonderhandeld met de EU. Wat gebeurt er in de uren ervoor?
Het brexit-debat, dat nu al vijf dagen duurt, zal om 20.00 uur Nederlandse tijd worden beëindigd. May zal ter afsluiting nog één keer de parlementariërs voorhouden wat ze de afgelopen weken vrijwel iedere dag heeft gezegd, via krant, radio, televisie en tijdens optredens: "Stem voor mijn deal want anders storten we het land in de afgrond".
Daarna wordt er gestemd. Over de brexit-deal, maar eerst zijn een aantal amendementen aan de beurt, die zijn voorgesteld door verschillende parlementariërs. Deze amendementen zijn belangrijk. Want wanneer een of meerdere amendementen worden aangenomen, dan kan dat de deal de facto al van tafel vegen, ofwel May met nieuw huiswerk op pad sturen.
Om welke amendementen gaat het?
Amendement A is door Labour-leider Jeremy Corbyn ingediend. Dit amendement wijst de brexit-deal van May af omdat die niet voorziet in een permanente douane-unie met onder meer nieuwe handelsafspraken met de EU. Het wijst ook een brexit zonder akkoord met de EU af.
Amendement K komt uit de gelederen van de Scottish National Party. Een meerderheid van de Schotten was bij het brexit-referendum in 2016 tegen de uittreding, en dat is terug te zien in dit amendement van SNP-MP Ian Blackford. May's deal brengt volgens Blackford "schade toe" aan Schotland, Wales en de landen en regio's van het hele Verenigd Koninkrijk. Daarom weigert de SNP de deal goed te keuren. In het amendement roept de partij op tot uitstel van de brexit tot er een andere uittredingsdeal is bereikt.
Alleen als de bovengenoemde amendementen geen meerderheid krijgen, wordt nog over de volgende twee amendementen gestemd:
In amendement B van het Conservatieve Lagerhuislid Edward Leigh staat dat de regeling voor de grens met Noord-Ierland (de zogenoemde backstop, waardoor het Verenigd Koninkrijk zich de facto moet blijven houden aan de EU-regels) tijdelijk is en tijdelijk moet blijven.
Ook amendement F van de Tory-MP John Baron gaat over de backstop. Daarin staat dat de Britten het recht hebben om die regeling te stoppen zonder dat de EU daarmee akkoord hoeft te gaan.
Langdurig proces
Het in stemming brengen van de amendementen kan even duren, want naar verwachting duurt de stemming per amendement zo'n 20 minuten. In totaal kan het dus anderhalf uur duren voordat het Lagerhuis stemt over de brexit-deal van May. Dat zou dan 21.30 uur Nederlandse tijd zijn, ervan uitgaande dat het proces geen vertraging oploopt, zoals niet zelden in Westminster - en gesteld dat geen van de amendementen wordt aangenomen door het Lagerhuis.
Na de brexitstemming en ongeacht de uitslag, zal premier May een verklaring afleggen. Ze heeft geen plannen om morgen naar Brussel af te reizen, heeft haar woordvoerder laten weten. Ook in deze Europese hoofdstad wordt met spanning gekeken naar wat er vanavond in Westminster gebeurt. Commissievoorzitter Juncker is vanmiddag vanuit Straatsburg, waar het Europees Parlement deze week vergadert, naar Brussel teruggekeerd om daar de uitslag van de stemming af te wachten.
In Straatsburg zelf gaat het alleen maar over de brexitstemming. Europarlementariër Esther de Lange (CDA): "Wij hebben hier ons eigen parlement en nog genoeg te doen. We willen niet naar Londen kijken. Maar dit is zo groot, we moeten wel."
De stemming wordt vanavond op grote schermen in de perszaal van het Europees Parlement uitgezonden. De Lange gaat eerst met fractiegenoten eten, maar daarna gaan ze kijken naar de Britse stemming: "Ik ken het eigenlijk alleen van WK's en EK's, dat iedereen naar die grote schermen kijkt."
