Kritiek op Erdogan houdt NBA-ster Kanter thuis: 'Ze zullen me vermoorden'
"Ik ga niet naar Londen vanwege die volslagen idioot, de Turkse president. Er is een kans dat ik daar word vermoord. Echt, ze hebben daar veel spionnen, ze kunnen me makkelijk vermoorden."
Dat zei basketballer Enes Kanter nadat duidelijk was geworden dat hij niet mee zal reizen met zijn ploeg New York Knicks voor het duel met Washington Wizards. Die wedstrijd wordt bij uitzondering gespeeld in Londen. In Europa voelt Kanter zich niet veilig voor de tentakels van zijn aartsvijand.
Al jaren is de 2.11 meter lange Turkse center een van de grootste criticasters van de Turkse president Recep Erdogan. Hij noemde hem een idioot, een dictator en zelfs 'de Hitler van deze tijd'.
De Turkse regering wil hem dan ook achter de tralies hebben wegens laster aan het adres van de president. Tegen de basketballer loopt een arrestatiebevel en vorig jaar kwam hij al eens vast te zitten op een Roemeens vliegveld, omdat de Turken zijn paspoort zonder waarschuwing hadden ingetrokken.
Maar dat is niet de voornaamste reden waarom Kanter vreest voor zijn leven. Dat is zijn openlijke steun aan geestelijk leider Fethullah Gülen, de man die volgens Erdogan achter de staatsgreep van 15 juli 2016 zit.
De staatsgreep mislukte en in de weken die volgden, wees de regering nadrukkelijk naar de Hizmet-beweging van Gülen als meesterbrein achter de staatsgreep. Er kwam een zuivering van Gülen-aanhangers in het publieke leven in Turkije.
Zeker 160.000 Gülen-aanhangers belandden korte of langere tijd achter de tralies, meer dan 180.000 vermeende sympathisanten verloren hun baan.
'Moge God niemand zo'n zoon geven'
Onder hen Mehmet Kanter, de vader van Enes. In 2017 werd hij al vijf dagen vastgehouden, later werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van 15 jaar. Kort na die veroordeling verscheen een handgeschreven brief in de Turkse media, waarin hij zijn excuses aanbood aan het Turkse volk voor het hebben van zo'n zoon. Volgens de verklaring zou zijn zoon zijn gehersenspoeld door de Gülen-beweging.
Er zijn kanttekeningen te plaatsen bij de oprechtheid van die brief, maar het past wel in de intolerante politieke cultuur in het Turkije van na de couppoging. Net als de reactie van Kanters oud-collega Hidayet Turkoglu - tegenwoordig adviseur van Erdogan - op de Turkse televisie.
"Hij is nu een landverrader geworden", zei de oud-speler van onder meer Orlando Magic en San Antonio Spurs. "Moge God niemand zo'n zoon geven."
Kanter heeft intussen al jaren geen contact meer gehad met zijn familie. "Als ik nu met mijn ouders wil communiceren, mijn moeder, vader, broer of zus, wordt hun telefoon afgeluisterd. Als ze met mij praten, gaan ze de gevangenis in."
Voor de basketballer is het geen reden om te stoppen met zijn kritiek. Zo verklaarde hij vol trots dat hij op de avond van de coup in het gezelschap was van Gülen in Pennsylvania.
"Hij is de Hitler van onze eeuw", zei Kanter al eens over Erdogan. "Ik weet dat dat een boude uitspraak is, maar ik heb zoveel mensen vermoord en gemarteld zien worden. Ik hoop dat de wereld hem aanpakt."
Kanter is niet de enige Turkse sportheld, die door de eigen regering wordt vervolgd. Zo leeft oud-voetballer en voormalig parlementslid Hakan Sükür tegenwoordig in het Californische Palo Alto, om een gevangenisstraf in Turkije te ontlopen. De 'stier van de Bosporus', met 51 doelpunten in 112 interlands nog altijd topscorer aller tijden in de Turkse ploeg, werkt tegenwoordig in zijn eigen broodjeszaak.
In oktober werden Emre Belözoglu en Arda Turan nog verhoord op verdenking van banden met de Gülen-beweging. Opvallend genoeg zijn zowel Belözoglu als Turan tegenwoordig werkzaam voor de Turkse koploper Basaksehir. Die club staat juist bekend als de club van Erdogan.
Steun voor Erdogan
Toch kan president Erdogan ook rekenen op zijn aanhangers in de sportwereld, soms uit onverwachte hoek. Voorafgaand aan het WK voetbal ontstond een rel in het Duitse kamp nadat foto's opdoken van Erdogan met de Duitse internationals (met Turkse afkomst) Mesut Özil en Ilkay Gündogan.
