'Netflix moet wel amoreel opereren als het succesvol wil blijven'

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Netflix heeft een aflevering van een comedyshow verwijderd na klachten van Saudi-Arabië. Wereldwijd wordt er geklaagd over de censuur die het bedrijf toestaat. Toch vindt mediahistoricus Huub Wijfjes het logisch dat Netflix dit doet. Dat hoort volgens hem bij media- en techbedrijven die wereldwijd actief zijn.

In de aflevering van Patriot Act with Hasan Minhaj heeft de komiek commentaar op de Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman en zijn land. "Dit zou een goed moment zijn om onze relatie met Saudi-Arabië te heroverwegen", zegt hij naar aanleiding van de moord op journalist Jamal Khashoggi. Ook haalt hij uit naar de oorlog in Jemen, en noemt hij Saudi-Arabië autoritair.

Het ministerie van Informatie diende daarop een klacht in bij de streamingdienst. Volgens het land was de satire in strijd met de lokale anti-cybercrimewet, meldt The Financial Times. Netflix verwijderde vervolgens de aflevering in het land. Op YouTube is hij in Saudi-Arabië nog wel te zien, en ook in de rest van de wereld is hij niet weggehaald.

De aflevering van Patriot Act over Saudi-Arabië:

Dat Netflix zich aanpast aan de landen waar het beschikbaar is, werd bij de wereldwijde lancering van de dienst al aangekondigd. In 2016 zei ceo Reed Hastings dat hij er niet alles aan zou doen om overal alles te kunnen laten zien. "Ik denk dat entertainmentbedrijven soms compromissen moeten sluiten", zei hij toen tegen techsite The Verge.

Met dat beleid zorgt Netflix ervoor dat het wereldwijd en zonder veel beperkingen kan opereren. Alleen in China, Noord-Korea, Syrië en op de Krim is de streamingdienst niet actief.

"Geen moraal"

In de landen waar de dienst beschikbaar is, legt het bedrijf zichzelf bovendien al beperkingen op. "Dan maken ze gewoon hun eigen inschatting van wat er uitgezonden kan worden", zegt mediahistoricus Huub Wijfjes. Zo wordt in Japan naakt gecensureerd, en krijgt de kijker alleen versies van films en series te zien, die korrelig zijn gemaakt.

Ook zijn in religieuze en conservatieve landen veel series en films helemaal niet te zien vanwege de inhoud. Zo zijn House of Cards en Orange is the New Black in Saudi-Arabië helemaal niet beschikbaar. "Je ziet dat dit soort wereldwijd opererende tech- en mediabedrijven geen moraal heeft", zegt mediahistoricus Huub Wijfjes.

"Als je dat wel hebt, kun je niet wereldwijd opereren. Dat zie je ook bij andere bedrijven als Facebook en Amazon. Ze passen zich aan. Het enige dat telt is dat ze zelf overeind willen blijven en dat ze groeien: Netflix wil de grootste speler blijven."

Pijpscène

Die zelfcensuur past Netflix op verschillende vlakken toe. Zo ontstond eind vorig jaar wat ophef, omdat het bedrijf de Vlaamse film Girl wilde censureren voor Amerikaanse kijkers. Een naaktscène van de 15-jarige hoofdrolspeler moest uit de film geknipt worden. De streamingdienst was bang dat de film daardoor een stempel van kinderpornografie zou kunnen krijgen.

Ook een "pijpscène, waar niets in te zien was", moest uit de film, zei regisseur Lukas Dhont in De Morgen. "Ik begrijp nog altijd niet waarom, maar we moeten de scène hermonteren." Na protest van de filmmaker kwam Netflix daar uiteindelijk op terug, maar het gaf inzicht in hoe het bedrijf opereert.

Dit keer ging het bedrijf overstag, maar vaak wil het risico's vermijden, zegt Wijfjes. "Omdat je te maken hebt met verschillende risico's die je niet kunt overzien als je in zo veel landen actief bent. Je ziet vaker dat techbedrijven het dan moeilijk kunnen hebben."