De Vlaams-Nationalisten zijn uit de regering: hoe nu verder?
Een minderheidsregering met maar een derde van de parlementszetels, diep wantrouwen tussen de grootste partijen van het land en over een half jaar verkiezingen. Het is bepaald niet de eerste keer dat de conclusie wordt getrokken: België wordt steeds moeilijker te besturen.
Op het eerste gezicht lijkt de Belgische politieke crisis in één nacht weer uit de lucht. Gisteravond besloot de Vlaams-nationalistische partij N-VA uit de regering te stappen, zodra premier Charles Michel het vliegtuig naar Marrakesh zou pakken. Michel ontsloeg daarop de N-VA ministers, richtte een minderheidsregering op en hij vliegt gewoon als Belgisch premier naar Marokko om het migratiepact te steunen. Charles Michel is gevallen, leve Charles Michel.
Werk aan de winkel
Zo makkelijk is het niet. Als de liberaal Michel dinsdag weer in Brussel landt, is er werk aan de winkel. Voor z'n plannen zal hij toch echt een meerderheid in het parlement nodig hebben.
Daarvoor moet hij hopen op de bereidwilligheid van de N-VA, die deze week drukker leek met campagne voeren dan met regeren. Wil die partij niet, dan kan hij terugvallen op de 'Marrakesh-partijen'. Een bonte coalitie van links tot rechts die het slechts eens lijkt over de Belgische steun voor het migratiepact, maar verder op vrijwel alle punten van mening verschilt.
Over zijn positie hoeft Michel zich normaal gesproken geen zorgen te maken. Waar in Nederland een premier weggaat als de meerderheid van de Kamer een motie van wantrouwen steunt, daar moet in België die nieuwe meerderheid met een alternatieve regering komen om de weggestuurde te vervangen. Dat zal niet makkelijk zijn, omdat uiterst rechtse en uiterst linkse partijen dan moeten samenwerken.
Totaal wantrouwen
De grootste schade lijkt echter niet de korte maar de lange termijn. De grote Belgische politieke partijen koesteren een totaal wantrouwen ten opzichte van elkaar na de gebeurtenissen van deze week. De N-VA lanceerde al een campagne tegen het Marrakesh-pact, nog voordat de regering erover had gesproken. Het leidde tot woede bij de andere partijen. Zij vragen zich af of ze bij de vorming van een volgende regering wel kunnen vertrouwen op de Vlaams-nationalisten.
De N-VA zelf stelt juist dat de andere partijen niet op zoek waren naar een compromis. De partij speelt de kaart van de buitenstaander die uit de regering werd geduwd. De N-VA is een relatief nieuwe partij met veel minder bestuurservaring dan de liberalen en de christen-democraten.
Uitsluiten kan niet
Toch is het voor beide kanten moeilijk om elkaar helemaal uit te sluiten voor een volgende regering. Het Belgische politieke landschap is totaal versplinterd, al is het maar omdat elke taalgroep eigen politieke partijen heeft. Ooit was het een goede gewoonte om aan beide kanten van de taalgrens een meerderheid te vinden. Dat is de afgelopen twee regeringen niet gelukt. Nu de grootste partij van Vlaanderen buitenspel zetten, zou betekenen dat aan Vlaamse kant ook de komende regeringen moeilijk een meerderheid te vinden is.
De partijen moeten bijna wel met elkaar verder, maar het is de vraag of de verhoudingen de komende maanden beter gaan worden. België gaat in mei naar de stembus en die campagne lijkt afgelopen weekend voor iedereen begonnen. In campagnetijd helen wonden niet makkelijk, maar worden ze telkens opnieuw opengereten. Alle ingrediënten lijken aanwezig voor opnieuw een ellenlange Belgische formatie na mei.
