Verkeer moet veiliger, is vierkant fietspad bij rotonde een oplossing?

Gevaarlijke kruispunten en rotondes aanpakken. En nieuwe, bredere fietspaden aanleggen, zonder paaltjes en met schuine stoepranden. Dit soort maatregelen wil de overheid nemen om de verkeersveiligheid in Nederland te vergroten. De ambitie is om uit te komen op nul verkeersslachtoffers.

In Amersfoort is dat al gebeurd, ze hebben daar zo'n gevaarlijke rotonde aangepakt. In het noorden van de stad ligt een rotonde waarover iedere dag zo'n 17.000 fietsers en 8.500 automobilisten rijden, op weg naar het werk of een van de drie scholen in de buurt. "Dit was een van de drukste, maar ook de gevaarlijkste punten voor fietsers en scooters", zegt de Amersfoortse verkeerswethouder Hans Buijtelaar.

Vierkante rotonde

De wethouder spreekt in de verleden tijd, want begin dit jaar heeft de gemeente de rotonde aangepakt. De vorm van het omliggende fietspad is nu geen cirkel meer, maar een vierkant. Ook is één tak van de rotonde afgesloten voor auto's: daar mogen nu alleen nog maar fietsers overheen. De fietspaden zijn bovendien breder dan eerst.

Maar of dat de rotonde écht veiliger maakt is nog maar de vraag.

Doordat het fietspad nu een vierkant is, hebben fietsers langer zicht op aankomende auto's, zegt wethouder Buijtelaar. Andersom geldt dat ook. "In het verleden moest je soms helemaal achterstevoren kijken als automobilist. Hier rijden veel jongeren langs, die niet altijd even goed opletten. Dan moet je als automobilist zes paar ogen hebben. Met dit ontwerp hebben we geprobeerd om dat aan te pakken."

Maar de vraag is hoeveel veiliger die bredere fietspaden eigenlijk zijn. Fietsende scholieren en andere omwonenden wijzen erop dat de hoeveelheid verkeer door de aanpassingen niet is afgenomen. En het komt regelmatig voor dat een automobilist - per ongeluk of omdat hij de weg wil afsnijden - op het fietspad terechtkomt.

Volgens Buijtelaar heeft dat met gewenning te maken. "Je bent gewend om op een bepaalde manier te rijden. Nu die route is aangepast, moet je ook je gedrag aanpassen. En laten we eerlijk zijn: dat kost enige tijd."

Sluipmoordenaars

Alleen een nieuw soort rotonde is volgens Veilig Verkeer Nederland (VVN) niet de oplossing. Automobilisten, voetgangers en fietsers moeten het verkeer niet voor lief nemen, zegt woordvoerder Rob Stompwijk: "Als je je kinderen naar school brengt, moet je hen niet achter je aan laten sloffen terwijl jij op je smartphone kijkt."

Stompwijk noemt ongelukken in het verkeer "sluipmoordenaars". "Het aantal dodelijke slachtoffers schommelt tussen 570 een paar jaar geleden tot 613 in 2017. Dat zijn een paar gevulde Boeings. Als die in één keer uit de lucht zouden vallen, zou het leed niet te overzien zijn. Nu zijn er iedere dag een paar slachtoffers die nooit meer thuiskomen."

Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur gaat nu eerst met gemeenten om tafel om per gemeente te kijken waar de meeste ongelukken gebeuren en wat ze daar aan kunnen doen. De minister benadrukt dat de oplossing per gemeente anders zal zijn. "Soms is het nodig om bijvoorbeeld een kruispunt met stoplichten te vervangen door een rotonde. In andere gevallen kan het volstaan om een extra vangrail aan te leggen of om het rijgedrag aan te passen."

Prijskaartje

Hoe alle maatregelen betaald gaan worden, kan Van Nieuwenhuizen nog niet inschatten. "We moeten eerst per gemeente weten: wat zijn de zwakke plekken, hoe kunnen we die aanpakken en welk prijskaartje hangt daaraan?"

De minister wil dat volgend jaar in kaart brengen. "En er zijn natuurlijk dingen die niet zoveel geld kosten, zoals het verbod op appen op de fiets. Dat is een kwestie van een wetgevingstraject doorlopen en daarna gaan handhaven. Daar zijn geen extra kosten aan verbonden."