'Meer geneesmiddelen goedkoper na te maken door apothekers'

• Rinke van den Brink en Roselien Herderschee

  redacteuren Binnenland

Er zijn meer dure geneesmiddelen die een stuk goedkoper gemaakt kunnen worden, dan de prijs die een farmaceut ervoor vraagt. Dat zegt de stichting Farma ter Verantwoording, een actiegroep die de hoge prijzen van geneesmiddelen aan de kaak stelt.

De stichting reageert op een uitspraak van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De Inspectie oordeelde dat het Amsterdam UMC een medicijn tegen een zeldzame stofwisselingsziekte, waarvoor de farmaceut Leadiant een heel hoge prijs vraagt, goedkoper mag namaken.

Leadiant vraagt nu ruim 153.000 euro per patiënt per jaar voor het middel. Het Amsterdam UMC kan het maken voor ruim 20.000 euro per patiënt per jaar.

Andere middelen profiteren

"Het is heel belangrijk dat de inspectie duidelijkmaakt dat dit soort magistrale bereiding kan en mag", zegt Ellen 't Hoen, lid van de raad van toezicht van de stichting Farma ter Verantwoording. "Leadiant heeft het veel te bont gemaakt". Magistrale bereiding is het bereiden van geneesmiddelen door de apotheker zelf, in plaats van het inkopen van kant en klare medicijnen bij een farmaceutisch bedrijf.

De uitspraak van de Inspectie betekent volgens de stichting dat meer dure geneesmiddelen goedkoper gemaakt kunnen worden.

"Er zijn ten minste vijf medicijnen die meteen kunnen profiteren van deze uitspraak", zegt Wilbert Bannenberg, (gepensioneerd) arts-epidemioloog en voorzitter van de stichting. "Het gaat om middelen waarvan de prijzen ontzettend omlaag kunnen gaan, doordat magistrale bereiding mogelijk is."

Om welke middelen het gaat, wil hij niet zeggen, "omdat hij geen slapende honden wakker wil maken".

Wel zegt hij dat het in alle gevallen om zogenoemde weesgeneesmiddelen gaat. "Dat zijn medicijnen voor zeldzame ziekten. Ziekten die dus bij heel weinig patiënten in Nederland voorkomen, en waarvan de prijs voor een geneesmiddel absurd hoog is. De grondstof is namelijk heel goedkoop en het productieproces is niet ingewikkeld. Apothekers kunnen de grondstof in capsules doen, en voor veel minder geld aan de patiënt afleveren."

Alleenrecht

Het is niet ondenkbaar dat farmaceut Leadiant zal besluiten tot een rechtszaak, denkt Bannenberg, waarbij het bedrijf zich mogelijk beroept op de weesgeneesmiddelenstatus. Een weesgeneesmiddelenstatus geeft het alleenrecht om een medicijn te leveren, voor een periode van tien jaar. Die status is jaren geleden in Europees verband bedacht, om farmaceuten te stimuleren om toch middelen te ontwikkelen voor heel zeldzame ziekten.

Volgens de Inspectie is het toestaan van magistraal bereiden niet in strijd met de Europese regelgeving. "De weesgeneesmiddelenstatus betekent dat er marktexclusiviteit bestaat gedurende een bepaalde periode. Er wordt dan in beginsel geen vergunning verleend aan andere geneesmiddelen voor dezelfde aandoening ", licht een woordvoerder van de Inspectie toe.

"Maar bij magistraal bereiden is er geen sprake van een vergunning. De magistrale bereiding is juist een uitzondering op de vergunningplicht. Dus ook al heeft het geneesmiddel de weesgeneesmiddelenstatus, dan staat dat de magistrale bereiding van een geneesmiddel met dezelfde werkzame stof niet in de weg." Die redenering volgend, zijn dus ook andere weesgeneesmiddelen op magistrale wijze door ziekenhuizen te maken zijn.

Noodoplossing

Daarmee is overigens het probleem van de almaar oplopende uitgaven aan dure medicijnen niet bij de wortel aangepakt, benadrukt Bannenberg. "Het blijft een noodoplossing, want met magistraal bereiden kunnen we niet alle problemen oplossen. We moeten eigenlijk de prijzen aanpakken via juridische of politieke maatregelen, om te zorgen dat de industrie niet meer zulke absurd hoge prijzen vraagt."