Chinees is trots op aanpassen baby-dna, maar maakt ook excuses

De Chinese onderzoeker die de wereld schokte met de bekendmaking van de geboorte van twee meisjes met gemodificeerd dna, is trots op zijn werk. He Jiankui gaf op een grote internationale conferentie in Hongkong voor het eerst tekst en uitleg aan collega's over zijn grensverleggende onderzoek. Bewijs voor zijn claims gaf hij niet, maar hij bood wel zijn excuses aan voor hoe die naar buiten waren gekomen.

Volgens He is er mogelijk nog een baby met aangepast dna op komst. De zwangerschap zou zo pril zijn, dat nog niet met een echo kan worden vastgesteld of de vrouw daadwerkelijk in verwachting is.

Gevolgen onbekend

He's claims zijn uitermate controversieel. Wetenschappers wijzen erop dat de meisjes hun dna zullen doorgeven aan hun kinderen, met onbekende gevolgen. Ook is totaal onduidelijk of de genetische aanpassing gevolgen heeft voor de meisjes zelf.

Meer dan honderd vakgenoten hadden gisteren ernstige bezwaren geuit tegen het gebrek aan transparantie van de Chinees. Ze noemden zijn experimenten gestoord. He verwierp bezwaren dat hij in het geheim had gewerkt. Volgens de onderzoeker heeft hij in de afgelopen drie jaar op verschillende momenten verteld over zijn werk.

'Minder vatbaar voor hiv'

Hij bevestigde op de conferentie dat hij zijn onderzoek voorlopig heeft gestaakt. Het is niet duidelijk hoe het nu verdergaat met de stellen die hij zou behandelen. Zeven koppels doen volgens hem mee aan de ivf-behandeling, steeds met een hiv-positieve vader en een hiv-negatieve moeder.

De onderzoeker zou met een nieuwe techniek een stukje dna hebben weggehaald in de bevruchte eicel, waardoor de kinderen minder vatbaar zouden zijn voor hiv, dat aids kan veroorzaken. De eicel werd vervolgens teruggeplaatst bij de moeder.

In deze video wordt uitgelegd hoe de techniek werkt die He Jiankui zou hebben gebruikt:

He bood aan het begin van zijn lezing excuses aan voor de manier waarop het nieuws maandag naar buiten was gekomen. Dat gebeurde met een reeks YouTube-filmpjes, in plaats van publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift of presentatie op een conferentie.

Hij gaf toe dat het niet op de gangbare wetenschappelijke manier was gegaan:

He zei dat de studie voor een beoordeling naar een vakblad is gestuurd. Hij vertelde er niet bij welk tijdschrift. De universiteit in Shenzhen waar He werkt, zegt niets van een officiële studie te weten.

Het lijkt er niet op dat He de zorgen bij zijn vakgenoten heeft weggenomen. "De onzekerheden die er voorafgaand aan de lezing waren, zijn er in belangrijke mate nog steeds", zei professor Guido de Wert vanuit Hongkong in het NOS Radio 1 Journaal. Hij is hoogleraar Biomedische Ethiek aan de Universiteit van Maastricht en houdt zich bezig met de morele kant van genetische experimenten.

De sfeer in de zaal was volgens hem moeilijk te beschrijven. "Je voelde om je heen vooral verbazing, verbijstering, ongeloof, irritatie, een mix van dat alles."

Een van de uitvinders van de gebruikte dna-techniek noemde het een totaal onaanvaardbare ontwikkeling. "We hebben geen antwoorden gehoord. We moeten nog steeds duidelijk krijgen waarom hij dit heeft gedaan", zei Jennifer Doudna.

Een van de conferentieleiders, de Amerikaanse Nobelprijswinnaar David Baltimore, vindt het onderzoek onverantwoord. "Dit was geen transparant proces. We kwamen er pas achter nadat de kinderen waren geboren."

Volgens Baltimore heeft de zelfregulering van de wetenschappelijke gemeenschap gefaald; de conferentie komt naar verwachting morgen met een mededeling over hoe de toekomst van het vakgebied eruit moet zien.