Black Friday: echt goede deals of consumentenbedrog?

Alles voor de helft van de prijs, 40 procent korting, 1 plus 1 gratis, alle producten in de winkel voor een tientje. Je kan geen winkelstraat inlopen of webshop bezoeken zonder dat de Black Friday-deals je om de oren vliegen. Vandaag is het zo ver, maar het kortingenfestijn is bij sommige winkels al dagen aan de gang.

Steeds meer winkelketens kunnen niet om Black Friday heen. Volgens een website die aanbiedingen in de gaten houdt, is het aantal winkelketens en merken die dit jaar meedoen, verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Behalve heel veel koopjes tegen hoge kortingen zijn er ook winkels die de deuren eerder openen.

Soms klinken de aanbiedingen te mooi om waar te zijn. Hoe kan die ene laptop eerst 800 euro kosten en nu 500 euro? Het is niet zo gek dat er door de hoge kortingen allerlei verhalen rondgaan over nep-aanbiedingen en prijzen die kunstmatig zijn verhoogd. Zo wordt er bijvoorbeeld soms gedacht dat winkels de prijzen vlak voor een kortingsactie nog even omhoog gooien.

Die verhalen worden af en toe ook wel bevestigd. Zo blijkt uit onderzoek in Groot-Brittannië dat negen op de tien Black Friday-aanbiedingen daar op een ander moment in het jaar voor een lagere prijs werden verkocht.

In Nederland lijkt het tot nu toe allemaal mee te vallen met de nep-aanbiedingen, zegt Koen Crijns van Hardware.Info. Hij nam de prijsvergelijker van zijn site onder de loep. Daarin wordt bijgehouden hoe prijzen van elektronica zich in de loop van de tijd ontwikkelen. "We krijgen iedere dag de prijzen binnen van de grootste winkels en we hebben tot 7 weken teruggekeken. Daarbij is geen bewijs gevonden voor stelselmatige prijsverhogingen."

Dat betekent niet dat consumenten niet op hun hoede moeten zijn. "Dat een winkel de prijs verlaagt, maakt niet dat je ook de laagste prijs hebt." Het advies van Crijns is daarom ook om altijd bij meerdere winkels te kijken voor je een product koopt. "Of zoek een prijsvergelijker op. Het kan namelijk goed zijn dat een winkel met 20 procent korting zit op het prijspunt dat een andere winkel al weken hanteert."

De Consumentenbond heeft ook niet kunnen vaststellen dat prijzen vooraf worden verhoogd om nep-aanbiedingen te creëren. "Een paar jaar terug gebeurde dit wel met speelgoed, maar we hebben nu geen signalen", zegt een woordvoerder.

Wel worden er slimme trucjes uitgehaald om aanbiedingen extra mooi te maken. "Let maar eens goed op de van/voor-prijzen. Vaak wordt daar de adviesprijs ingevuld en die ligt soms hoger dan de werkelijke verkoopprijs. Het product moet daarnaast in de afgelopen drie maanden ook echt zijn verkocht voor die van-prijs, anders overtreedt de winkel de wet. Het is alleen wel lastig te controleren."

Goede deal? Kopen!

Maar als je uiteindelijk een goede aanbieding hebt gevonden, dan kun je er ook maar beter voor gaan, vindt Crijns. "Veel van die Black Friday-deals zijn een speciale samenwerking tussen de fabrikanten en de winkels." Met fabrikanten wordt bijvoorbeeld afgesproken dat de winkelier een groot aantal producten afneemt voor een lagere prijs. Zo kan de consument het product met korting kopen.

Hoeveel er vandaag in de detailhandel wordt omgezet, is onbekend. Evenals de winst die wordt behaald. Maar kortingen van 40 á 50 procent zijn niet uitzonderlijk. En een kind begrijpt dat er dan niet veel winst wordt gemaakt. Winkels lijken vooral ook mee te doen uit defensief opzicht: de concurrent doet mee, dus dan moet ik ook maar, anders loop ik omzet mis.

Laat je in ieder geval niet gek maken door de overvloed van aanbiedingen, zegt de Consumentenbond. "Probeer niet mee te gaan in de hype, want aanbiedingen worden vaak toch rooskleuriger gemaakt dan ze zijn." Maar je hoeft je hand inderdaad niet strak op de knip te houden. "Als je echt een goede deal vindt, en je wil het hebben, dan hoef je het niet te laten natuurlijk."

En voor wie toch niet kan slagen: na Black Friday komt natuurlijk Cyber Monday...