Een jaar na #MeToo in Hollywood is Bollywood aan de beurt

• Heleen D'Haens

  redacteur Buitenland

Het zou een solodans worden, die actrice Tanushree Dutta in 2008 opnam voor de Bollywoodfilm Horn OK Pleasss. Maar haar mannelijke tegenspeler, de bekende acteur Nana Patekar, had een ander plan. Hij eiste een rol in de scène en dwong Dutta, tot wat zij in Indiase media beschrijft als, "intieme danspasjes".

Omdat Dutta met haar klachten geen gehoor kreeg van de regisseur, verliet ze de set. Daarop werd ze fysiek aangevallen, raakte ze haar baan kwijt, en werd ze niet meer gecast voor Bollywoodproducties. Haar carrière was voorbij.

Nul-komma-nul begrip

Hoewel de actrice in 2008 al in de Indiase media over het voorval vertelde, wordt ze pas nu echt serieus genomen. "Destijds werd ze neergezet als een diva", zegt correspondent Aletta André. "Het beeld was dat zij niet wilde werken. Ze kreeg nul-komma-nul begrip."

Maar tien jaar later, precies een jaar nadat de #MeToo-beweging in Amerika op gang kwam, liggen de kaarten ook in India anders. Verschillende Bollywood-actrices hebben hun steun voor Dutta uitgesproken. Ook zijn er naar aanleiding van haar getuigenis meer klachten gekomen tegen mannen in de filmindustrie.

Zo houdt het bekende productiehuis Phantom Films ermee op, nadat één van de oprichters er in de Huffington Post van wordt beschuldigd te zijn binnengedrongen in de hotelkamer van een medewerkster. Toen zij weigerde seks met hem te hebben, zou hij in haar kamer hebben gemasturbeerd. De actrice, die in het artikel anoniem getuigt, besloot vorig jaar uit de filmwereld te stappen.

Verhalen over seksuele intimidatie in Bollywood zijn er al lang. "MeToo speelde hier vorig jaar ook al wel een beetje", zegt André. "Maar het heeft tot nu geduurd voordat vrouwen ook de daders bij naam durven te noemen." Dat heeft volgens haar alles te maken met de machtsstructuur in de filmindustrie. "Bollywood is, misschien nog meer dan Hollywood, een mannenclub. Bovendien zijn er in Bollywood enkele machtige families, die de touwtjes in handen hebben. Die durf je als actrice niet zomaar tegen de schenen te schoppen."

De vrouwonvriendelijke houding in de industrie blijkt ook uit de scripts van veel films die er gemaakt worden. "Doorgaans is de held van de film een man. De romantische verhaallijn is dat die held een meisje wil verleiden. Dat meisje zegt dan tien keer 'nee', en bij de elfde keer geeft ze toch toe. 'Nee is nee' geldt niet in Bollywood", vertelt André.

Ook journalisten komen met beschuldigingen

De actrices die daar nu verandering in willen brengen, krijgen bijval van andere vrouwen in de media. Geïnspireerd op de Bollywood-verhalen legden de afgelopen dagen ook verschillende vrouwelijke journalisten een klacht neer tegen mannelijke collega's of oversten. Zo ligt bij de grootste krant van het land, de Times of India, een regionale hoofdredacteur onder vuur na tweets van medewerkers.

Bij een andere grote krant, de Hindustan Times, stapte vandaag de politiek hoofdredacteur op na beschuldigingen van misbruik. En aan de reeks klachten is voorlopig nog geen einde: vandaag werd ook M.J. Akbar, een bekende oud-journalist en tegenwoordig lid van de regering-Modi, beschuldigd van vrouwonvriendelijke uitspraken.

Verandering

Dat deze vrouwen zich nu durven uit te spreken, zegt volgens Aletta André veel over het veranderende klimaat in de Indiase media. "Dat zoveel vooraanstaande journalisten nu worden aangesproken op hun gedrag, geeft toch de impact aan van deze beweging", zegt ze.

Toch heeft Bollywood volgens haar nog een lange weg te gaan als het gaat om vrouwenrechten. Want Bollywood-actrices mogen dan wel steun krijgen, de echt grote namen in de industrie hebben zich tot nu toe buiten de discussie gehouden. "Ook bij hen heerst nog steeds een zekere angst", merkt André.

Acteur Nana Patekar, die door Tanushree Dutta werd beschuldigd, is bezig een nieuwe film te promoten. "Dat wordt in India gewoon weer een hit", zegt André. "Daar verandert #Metoo voorlopig niks aan."