Satellietfoto's tonen verwoesting Sulawesi, grond veranderde in drijfzand
Vanuit de lucht genomen foto's laten duidelijk zien hoe wijken van de Indonesische stad Palu verwoest zijn. Vóór de aardbeving en de daaropvolgende tsunami bestond de stad uit kleurige huizen, hoge kerken en veel groen. Na de aardbeving, van afgelopen vrijdag, is er weinig over van de huizen en zijn de straten veranderd in een modderpoel.
In één wijk van stad Palu zijn zo'n 1700 huizen deels of volledig de grond ingezakt. Op de satellietbeelden van de wijk Balaroa is de schade goed te zien:
"Dat ziet er dramatisch uit", zegt seismoloog Läslo Evers van het KNMI, na het zien van de twee foto's. Hij verwacht dat een deel van de verwoesting ook te wijten is aan het fenomeen liquefactie. Daardoor veranderde de bodem onder deze woningen tijdens de aardbeving als het ware in drijfzand.
Liquefactie wordt na tsunami's genoemd als een van de dodelijkste en meest verwoestende bij-effecten van een aardbeving. Het gebeurde bijvoorbeeld ook tijdens de grote bevingen in Japan en Nieuw-Zeeland in 2011.
Zandkorrels verliezen contact
"Je hebt een zandgrond die veel water bevat of zelfs verzadigd is met water", legt Evers het effect uit. "Als die grond gaat trillen dan wordt de oppervlakte vloeibaar."
Onder de aanhoudende druk van het trillen, verliezen de zandkorrels het onderlinge contact. "Dat komt door de herverdeling van korreltjes en het water", zegt Evers. Als gevolg kan een gebouw wegzakken in de vloeibaar geworden grond.
In deze video zie je meer voor- en nafoto's van Sulawesi. De omvang van de schade wordt zo goed zichtbaar:
"Het is moeilijk om te onderscheiden wat door de landverschuivingen is gebeurd en wat door liquefactie. Het is waarschijnlijk een combinatie van deze factoren", zegt Evers.
Het Nationale Reddings Agentschap (BNPB) van Indonesië zegt dat er minstens 1700 woningen in de wijk Balaroa zijn opgeslokt door verweking, zoals liquefactie ook wordt genoemd. Minstens 34 kinderen op een bijbelkamp kwamen om het leven als gevolg van liquefactie, zegt het Rode Kruis tegen Reuters.
Het dodental door de aardbeving van vrijdag en de na-effecten staat vooralsnog op 1200. Er wordt gevreesd voor duizenden slachtoffers. Waarschijnlijk zitten nog honderden inwoners vast in hun huis of onder het puin.
En niet alleen in het westelijk gelegen Balaroa, maar ook in de zuidelijke wijk Petobo. Hier speelde verweking vermoedelijk ook een rol, maar dat is voorlopig lastig om vast te stellen. De ravage hier lijkt hoofdzakelijk toe te schrijven aan aardverschuivingen, zegt BNPB-woordvoerder Sutopo Purwo Nugroho tegen persbureau Reuters.
"Door de beving werd de bodem modderig en raakte los." De enorme massa modder sleurde de huizen in Petobo mee "zodat de meesten werden geabsorbeerd", legt de woordvoerder uit. Hij schat dat er 744 woningen zijn meegesleurd.
Ook van deze wijk zijn er satellietfoto's van de situatie voor en na het natuurgeweld:
Liquefactie komt vooral voor in laaggelegen gebieden. Stukken land dichtbij de zee, oceaan of rivieren en daardoor met een hoog grondwaterpeil. Omstandigheden die zich voordoen in talloze gebieden in Indonesië en de rest van Azië.
De Japanse stad Urayasu werd bij de grote aardbeving in 2011 bijvoorbeeld hard geraakt door verweking. 86 procent van de landoppervlakte werd erdoor getroffen. Het duurde zes jaar voordat alle ondergrondse schade, aan bijvoorbeeld het riool en waterleidingen, was gerepareerd.
