Zwicht WADA voor Rusland of kiest het voor de 'schone' atleten?

Het leek iets meer dan een jaar geleden zo duidelijk. Het mondiale antidopingbureau WADA publiceerde een roadmap, een lijst van criteria waar Rusland aan moest voldoen voordat het weer terug kon keren als volwaardig WADA-lid. Een speciale commissie zou toezien of Rusland aan de 31 criteria voldeed.

Het Russisch antidopingbureau Rusada werd in 2015 geschorst, omdat er in twee grote onderzoeken duidelijk was geworden dat er sprake was van grootschalig dopinggebruik. Nu een jaar na de totstandkoming van de roadmap voldoet Rusland nog steeds niet aan twee criteria, maar overweegt het WADA wel om Rusada weer alle bevoegdheden te geven.

Probleem 1

Tot op de dag van vandaag heeft het WADA geen toegang gekregen tot stalen urine en elektronische gegevens die liggen opgeslagen in een Moskous dopinglab. Rusland heeft steeds gezegd dat die stalen niet overhandigd kunnen worden omdat er nog een intern Russisch federaal onderzoek plaatsvindt.

In een compromisvoorstel heeft de commissie die toezicht houdt op de terugkeer van Rusada nu aangegeven akkoord te zijn met een onafhankelijk persoon die namens de commissie dat laboratorium in kan, nog voor het eind van dit jaar. Het Russische ministerie van Sport is ook akkoord, maar wil dit wel pas toestaan als Rusada weer volledig lid mag zijn van het WADA.

Tegenstanders van het plan vinden dat de omgekeerde wereld.

Probleem 2

Het tweede probleem is het erkennen van schuld. In het McLaren-rapport wordt gesproken van een door de staat aangestuurd dopingprogramma. Die conclusie heeft het Kremlin steeds bestreden.

In een later onderzoek van het IOC, het Internationaal Olympisch Comité, is de conclusie iets afgezwakt. In dat onderzoek staat dat diverse personen van het ministerie van Sport bij het complot betrokken waren. Er worden dus geen namen genoemd en ook wordt er niet gezegd dat de Russische staat achter het dopingprogramma zit.

Die conclusie zou Rusland nu wel willen onderschrijven.

Wie zijn er boos?

Veel westerse atleten en antidopingorganisaties zijn woest. Zij vinden dat het WADA geen compromissen moet sluiten met Rusland. Dat zou een beloning zijn voor slecht gedrag.

De Nederlandse kogelstoter en discuswerper Rutger Smith voldeed eerder deze week aan een oproep aan de schone atleten om zich uit te spreken tegen een terugkeer van Rusada. Hij noemde het voornemen "te zot voor woorden".

Ook het hoofd van de Amerikaanse antidopingautoriteit, Travis Tygart, sprak zijn afkeur uit. "Hieruit blijkt maar weer eens wat het WADA voor organisatie is: een die de wens van een handjevol sportfunctionarissen belangrijker vindt dan de rechten van miljoenen schone atleten."

Net als Smith en Tygart vinden de atleten en organisaties dat eerst aan alle voorwaarden moet zijn voldaan voordat Rusada weer volwaardig lid kan zijn. Mocht Rusada terugkeren, dan is dat het failliet van de schone sport, zo klinkt het.

Zijn er dan geen dopingcontroles geweest in Rusland?

Jawel. Direct na het uitbreken van het schandaal is de vroegere directeur van het Russische antidopinglaboratorium naar de Verenigde Staten gevlucht. Deze Grigori Rodtsjenkov is nu een van de belangrijkste klokkenluiders.

Hij vreesde voor zijn leven nadat twee voormalige hoofden van het Russische antidopingbureau onder verdachte omstandigheden waren gestorven.

Het personeel van zowel het laboratorium als de Russische dopingautoriteit werd ontslagen in de nasleep van de dopingaffaire.

De dopingcontroles zijn overgenomen door de Britten, die ook nieuwe Russische controleurs hebben opgeleid. Ook de dopingautoriteit Rusada bestaat weer, maar staat dus nog niet op eigen benen.

Wat nu?

Dat is de vraag. Het uitvoerend comité van het WADA - bestaande uit twaalf personen - moet nu beslissen of zij akkoord gaat met het advies van de eigen commissie en zodoende dus instemt met een compromis of toch de harde lijn voortzet.