Hoekstra tevreden over begroting, maar maant tot voorzichtigheid

"Onze welvaart is geen garantie voor de voorspoed van morgen." Dat zei minister Hoekstra bij de presentatie van de Miljoenennota aan de Tweede Kamer. Volgens hem is daarom de opdracht van het kabinet om te investeren in de samenleving, en tegelijk te zorgen voor een betere koopkracht voor de burger. Hoekstra sprak van een begroting die Nederland sterker, veiliger en welvarender maakt en die ook voorbereidt op het onverwachte.

De economie groeit volgend jaar naar verwachting met 2,6 procent, maar het kabinet waarschuwt voor onzekere internationale ontwikkelingen, zoals de brexit, de economische situatie in Italië en Turkije en de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Daarmee slaat Hoekstra een wat voorzichtiger toon aan dan die in de Troonrede.

Hoekstra benadrukte dat juist de Nederlandse economie "meedeint op de gevolgen van de wereldeconomie en als een van de eersten gevolgen ondervindt van handelsconflicten".

Dat het economisch tij ten goede is gekeerd, is volgens Hoekstra vooral het resultaat van "ijzersterke economische fundamenten, van internationale economische groei en van ondernemerschap en van inspanningen van miljoenen Nederlanders" en "niet zozeer van de politiek".

Inkomstenbelasting

De bewindslieden denken dat het overgrote deel van de bevolking in Nederland er volgend jaar op vooruitgaat. Het kabinet gaat uit van een gemiddelde koopkrachtstijging van 1,5 procent voor 96 procent van de huishoudens. De cijfers verschillen per groep. Volgens het ministerie van Sociale Zaken gaan alleenstaande ouders met het minimumloon er 0,3 procent op vooruit, samenwonende ouderen met een relatief hoog pensioen 2,7 procent. Van de belastingmaatregelen van het kabinet profiteren mensen met een baan het meest.

De koopkrachtstijging van 1,5 procent noemde premier Rutte vrij fors. Hij wil niet spreken van een belofte, maar van "beleid waarvan de doorrekenaars zeggen dat het dit effect heeft". Rutte vindt de begrotingsvoorstellen "prudent en solide".

Vanaf volgend jaar wordt geleidelijk een tweeschijvenstelsel ingevoerd in de inkomstenbelasting, de arbeidskorting en de algemene heffingskorting gaan omhoog; het lage BTW-tarief stijgt van 6 naar 9 procent. Volgens het kabinet worden boodschappen van honderd euro daardoor in 2019 in de praktijk 2,83 euro duurder. Verwacht wordt dat de werkloosheid verder zal dalen, tot 320.000 mensen, het laagste niveau in jaren.

Er is in 2019 voor het vierde jaar op rij een overschot op de begroting, en wel van 1 procent. Dat is het "feitelijke" overschot. Als geen rekening wordt gehouden met conjuncturele mee- en tegenvallers, het "structurele" overschot, komt de begroting juist uit op een tekort van 0,4 procent.

Dat komt onder meer doordat de afschaffing van de dividendbelasting meer gaat kosten dan werd verwacht en uitkomt op 1,9 miljard euro. De extra kosten worden betaald door de vennootschapsbelasting minder te verlagen dan eerder was gepland: niet van 25 naar 21 procent, maar naar 22,25 procent.

In een toelichting benadrukte Rutte nog eens dat het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting doorzet, omdat het bang is dat anders een paar van de grootste Nederlandse bedrijven weggaan. Dat het plan hem weinig steun lijkt op te leveren bij de Nederlandse bevolking, deert hem niet: "Op korte termijn populariteit kopen betekent dat we op langere termijn grote risico's nemen met onze economie."

Extra investeringen

Het kabinet komt met extra geld voor onderwijs, defensie, veiligheid en zorg. Dat was vorig jaar al aangekondigd in het regeerakkoord. De bewindslieden vullen het tekort op de rechtspraak alsnog aan. Voor de publieke omroep komt het kabinet met een eenmalig bedrag om het gat in de begroting als gevolg van tegenvallende reclame-inkomsten te helpen dichten.

Het kabinet gaat uit van een zorgpremie van 1432 euro per jaar, 124 euro meer dan nu oftewel 10 euro premie per maand extra. De ziektekostenverzekeraars stellen de precieze bedragen later dit jaar vast. De stijging van de premie wordt voor een deel van de bevolking gecompenseerd door een verhoging van de zorgtoeslag: voor alleenstaanden met maximaal 94 euro en voor meerpersoonshuishoudens met maximaal 281 euro. Het eigen risico blijft 385 euro.

Staatsschuld daalt verder

De staatsschuld daalt tot iets minder dan 50 procent van het bruto binnenlands product. Dat op termijn de gaswinning in Groningen stopt, kost het kabinet volgend jaar 300 miljoen euro, en dat loopt op tot 1,5 miljard in 2023. Hoekstra wil de teruglopende gasinkomsten betalen door meevallers bij de sociale zekerheid en de rentelasten.

Het kabinet had gehoopt op Prinsjesdag met nieuwe pensioenplannen te komen, maar doordat er nog geen akkoord is, blijven die voorstellen nog uit.

Veel van de vandaag gepresenteerde cijfers waren de afgelopen dagen al uitgelekt.

Het is de eerste begroting van het derde kabinet-Rutte. Op Prinsjesdag van 2017 zat het vorige kabinet er nog. De Tweede Kamer praat de komende dagen over de plannen, in de Algemene Politieke Beschouwingen. Bij hoge uitzondering wordt dat debat niet op twee achtereenvolgende dagen gehouden: vanwege een Europese top op donderdag, waar ook premier Rutte naartoe gaat, debatteert de Kamer op woensdag en vrijdag.