ProRail: grote treinstoring veroorzaakt door winkeldief en softwarefout
De treinstoring waardoor gisteravond tienduizenden reizigers in en om Amsterdam strandden, was het gevolg van een fout in de verkeersleidingsoftware van ProRail. Die fout leidde tot de storing toen een winkeldief de Schiphol-tunnel in rende, zegt directeur ICT Henk Bothof van ProRail tegen de NOS.
Toen de dief de tunnel in rende werd daar het treinverkeer stilgelegd, waarbij één trein bleef stilstaan op een ongelukkige plek: precies op dat punt bepaalt de software naar welk perron een trein moet. De software dacht daardoor dat er voortdurend een trein aankwam. "Het systeem probeerde herhaaldelijk om die trein aan een perron toe te wijzen", aldus Bothof. Toen dat 32.000 keer was gebeurd, crashte het systeem van de verkeersleidingspost in Amsterdam.
Dat systeem coördineert het treinverkeer in en rond de hoofdstad. Ook herstarten lukte niet. "Uiteindelijk hebben we vannacht het hele systeem schoongeveegd en zijn we opnieuw begonnen", aldus Bothof. Rond half vier 's nachts werkte het systeem weer.
De treinstoring schopte de avond van zo'n 70.000 reizigers in de war. De NS riep mensen op om niet meer naar de overvolle stations te komen en vervangend vervoer te regelen. Ook riep de vervoerder mensen met een auto op om treinreizigers mee te nemen, een oproep die werd gedeeld door de ANWB.
Verslaggever Ardy Stemerding sprak met verschillende gestrande reizigers:
Het gaat om het systeem dat automatisch bepaalt welke richting bijvoorbeeld wissels moeten bewegen. "In Amsterdam rijden per twintig minuten veertig treinen", zegt Bothof. "Handmatig bedienen van zoveel treinen kan niet meer."
Perrons op Schiphol
Op het ondergrondse treinstation van Schiphol wordt pas op het allerlaatste moment bepaald naar welk perron een trein gaat. "Daar is ooit voor gekozen omdat er dan minder tunnelbuizen gegraven hoefden te worden, wat veel geld bespaarde", zegt de ict-directeur van ProRail. Reizigers merken dat doordat op Schiphol bijvoorbeeld wordt gecommuniceerd dat treinen aankomen op "spoor 5 of 6" in plaats van op een specifiek perron.
Waardoor het probleem zich nooit eerder manifesteerde en nu wel, is niet helemaal duidelijk. Er staan namelijk vaker treinen stil op de bewuste plek. "Er spelen veel externe factoren, we kunnen niet helemaal inschatten waarom het juist nu misging", aldus ProRail-woordvoerder Andy Wiemer.
Duidelijk is wel dat de informatie in de database van de treinleidingpost van Amsterdam, waar Schiphol onder valt, door de softwarefout in technische termen 'corrupt' raakte. Daardoor crashte de software op de treinleidingspost. "Er stond iets in de database wat de planningssoftware niet begreep", zegt Bothof.
Omdat het backupsysteem hetzelfde softwaresysteem gebruikt, struikelde ook dat systeem over de corrupte database. Rond half negen 's avonds dacht ProRail de corrupte informatie uit de database te hebben verwijderd. "Maar helaas bleek die toch nog ergens aanwezig", zegt Bothof. Uiteindelijk duurde het dus nog tot diep in de nacht voordat het probleem was opgelost.
Eerder grote storing
In 2015 was er ook een grote ict-storing bij ProRail. Toen strandden reizigers doordat een back-upsysteem niet werkte na een stroomstoring. Er werden "te veel data heen en weer geschoven", iets waar het systeem niet op bleek berekend. Destijds ging het om een probleem op de verkeersleidingspost in Utrecht.
Volgens ict-directeur Bothof zijn ook veel storingen voorkomen in de afgelopen tien jaar. "Tien jaar geleden hadden we jaarlijks vijf van dit soort storingen", aldus Bothof. "Doordat we nu alles dubbel hebben uitgevoerd, hebben storingen nu meestal minder gevolgen. Maar als het dan toch echt fout gaat, is dat natuurlijk ontzettend balen." ProRail gaat de softwarefout nu oplossen, zodat hij niet nogmaals kan optreden.
De verklaring van ProRail klinkt aannemelijk, zegt Wijnand Veeneman van de TU Delft, die is gespecialiseerd in de infrastructuur openbaar vervoer. "Het spoor is een heel complex uurwerk, een fout kan veel gevolgen hebben." Dat de softwarefout onopgemerkt is gebleven, kan hij ook wel begrijpen. "Je probeert dit soort dingen wel te voorkomen, maar als een database gecorrumpeerd raakt, gaan dingen nu eenmaal niet zoals ze moeten gaan."
