Kofi Annan 'probeerde altijd mensen bij elkaar te brengen'

"Een groot en charismatisch mens", zo typeert premier Rutte oud-secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties. De diplomaat uit Ghana is na een kort ziekbed in de Zwitserse hoofdstad Bern overleden.

Rutte is bedroefd door het nieuws. "Als secretaris-generaal van de VN heeft hij zich altijd op bevlogen en weloverwogen wijze ingezet voor vrede en veiligheid in de wereld, met speciale aandacht voor mensenrechten."

Kofi Annan was secretaris-generaal van de VN van 1997 tot 2006:

Oud-minister Ploumen voor Ontwikkelingssamenwerking noemt zijn overlijden een groot gemis voor de wereld. "Hij was een betrokken, bewogen man. Hij was heel erg doortastend en zette zich met alles wat hij had in voor een betere wereld", zei Ploumen in het NOS Radio 1 Journaal. Volgens het PvdA-Kamerlid probeerde Annan altijd in gesprek te blijven met mensen, omdat dat volgens hem leidde tot het beste resultaat.

Voormalig minister Koenders van Buitenlandse Zaken kan dat beamen. "Hij heeft altijd geprobeerd, ondanks de soms onmogelijke verschillen, om mensen bij elkaar te brengen. Met wie hij ook sprak, vriend of vijand - en daar had hij er niet veel van -, hij werd door iedereen gezien als gezaghebbend, scherpzinnig en principieel. Een echte bruggenbouwer."

Jaap de Hoop Scheffer, secretaris-generaal van de NAVO in de tijd van Kofi Annan, beschrijft hem als een idealistische realist. "De idealen die de VN behoren te hebben, streefde hij na. Hij wist aan de andere kant, realistisch, dat de secretaris-generaal van de VN afhankelijk is van de belangrijkste lidstaten."

"Hij wist dat zijn polsstok niet zo lang was als hij zou willen, maar compenseerde dat gebrek aan formele macht met een enorm moreel gezag. In die zin is hij een man van de buitencategorie, een buitengewoon bijzonder mens."

Volgens oud-minister Jan Pronk, die Annan vanaf de jaren 80 kende, was de Ghanees jarenlang het gezicht van de VN. Hij vindt dat Annan een van de drie beste secretaris-generaals ooit is. "Hij stak boven het systeem uit en had groot gezag bij gewone mensen. Men kende Kofi Annan. Voor heel veel mensen in de hele wereld wás hij de VN."

"Annan sprak zacht en afgewogen", vertelt Ploumen, "maar de woorden die hij uitsprak waren altijd duidelijk en hadden altijd één doel: het leven beter maken van mensen die geen stem hebben en voor wie hij een stem wilde zijn."

Hij was niet alleen belangrijk voor de wereld, maar ook voor de VN zelf, betoogt de politica. "Hij heeft zich ingezet om de VN in een rustiger vaarwater te krijgen, dus om de organisatie effectiever te maken. Annan heeft veel hervormingen doorgevoerd en dat heeft geleid tot een effectievere VN. Daar is hij terecht voor geprezen."

"Hij heeft de Verenigde Naties op de kaart gezet", zegt Koenders. "Hij was ook een kind van de VN, begon als een simpele ambtenaar en was actief in landen als Egypte en Pakistan. Uiteindelijk is hij een belangrijke functie gaan doen en heeft hij bij iedereen heel veel gezag gewonnen."

Het Nederlandse Koningshuis, dat al jarenlang warme banden onderhoudt met de Annans, heeft bedroefd gereageerd op zijn overlijden. Hij was onder meer aanwezig bij het huwelijk en de inhuldiging van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Ze herinneren zich zijn warmte en wijsheid, schrijven ze in een verklaring.

"Onvermoeibaar zette hij zich in voor recht en vrede en een beter leven voor mensen overal ter wereld. Kofi Annan kon mensen bij elkaar brengen. In zijn stem klonken overtuigingskracht en compassie door en daarmee wist hij mensen te raken en te motiveren. In gedachten zijn wij bij zijn vrouw en kinderen."