Oud-VN-topman Kofi Annan (80) overleden
Voormalig VN-secretaris-generaal Kofi Annan (80) is overleden. De VN heeft bekendgemaakt dat hij overleed na een kort ziekbed in Bern in Zwitserland.
De Ghanese diplomaat bekleedde tien jaar lang, van 1997 tot en met 2006, de hoogste positie bij de Verenigde Naties. Hij gold als een groot diplomaat en bruggenbouwer en een succesvol secretaris-generaal. In 2001 werd hem en de VN de Nobelprijs voor de Vrede toegekend, onder meer voor zijn inzet voor de mensenrechten en zijn bijdrage aan de revitalisering van de volkerenorganisatie.
Bijna zijn hele werkzame leven was hij verbonden aan de VN, waar hij in 1962 in dienst trad. Daarvoor studeerde hij economie en management in de VS en internationale betrekkingen in Genève.
Van 1992 tot 1996 was Annan als adjunct-secretaris-generaal verantwoordelijk voor VN-vredesmissies. In die periode voltrok zich de volkerenmoord in Rwanda, waar Hutu-extremisten naar schatting 800.000 Tutsi's en gematigde Hutu's afslachtten.
Annan beschouwde dat als een van de zwartste bladzijden uit zijn loopbaan. Hij gaf de VN-troepen ter plekke geen opdracht tot ingrijpen, maar trok ze juist terug, volgens hem omdat de lidstaten niet voldoende mankracht ter beschikking hadden gesteld. Hij betuigde achteraf spijt namens de VN, maar achtte zich niet persoonlijk schuldig.
In 1995 gaf Annan de NAVO toestemming voor bombardementen op Bosnië, waar op dat moment een burgeroorlog woedde. Hij passeerde daarbij zijn chef Boutros Boutros-Ghali die onbereikbaar was op het moment dat een snel besluit noodzakelijk was.
De bombardementen leidden tot het einde van de Bosnische oorlog. Met dit ingrijpen verwierf Annan veel krediet bij de Amerikanen, die zich achter zijn kandidatuur voor de opvolging van Boutros-Ghali schaarden. De VN-Veiligheidsraad wees hem in 1996 als opvolger aan. De Algemene Vergadering stemde daarmee in.
Secretaris-generaal
Annan maakte als secretaris-generaal twee termijnen vol. Daarin reorganiseerde hij de VN-organisatie die als uiterst bureaucratisch bekendstond.
Ook stelde hij in 2000 de millenniumdoelen in. Alle VN-lidstaten beloofden dat ze zouden helpen om in 2015 acht doelen gerealiseerd te krijgen die het lot van mensen overal ter wereld zouden verbeteren. Zo moest in 2015 de extreme armoede gehalveerd zijn, primair onderwijs voor iedereen beschikbaar zijn en de kindersterfte zijn afgenomen.
Het eerste doel, halvering van het aantal mensen dat op minder dan 1,25 dollar per dag moet leven, werd snel gehaald, dankzij de sterke economische groei in China en India. In veel Afrikaanse landen werd echter nauwelijks vooruitgang geboekt.
In 2001 werd de Nederlandse oud-premier Lubbers op uitnodiging van Annan Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. In 2004 beschuldigde een Amerikaanse VN-medewerkster Lubbers ervan dat hij haar had betast. Annan vond de beschuldigingen niet ernstig en overtuigend genoeg, maar later werd in een intern VN-rapport Lubbers schuldig bevonden aan aanranding.
Lubbers bleef de beschuldigingen bestrijden, maar nam in 2005 toch ontslag omdat hij zich onvoldoende door Annan gesteund voelde. Die had hem onder druk gezet te vertrekken omdat hij een lichte reprimande weigerde te accepteren. Ook dreigde Annans positie zelf in gevaar te komen, omdat hij volgens critici van Lubbers de Nederlandse oud-premier de hand boven het hoofd hield.
Na zijn aftreden als secretaris-generaal, in 2007, begon Annan een stichting voor het promoten van integer bestuur, duurzame ontwikkeling en vrede en veiligheid: de Kofi Annan Foundation.
In 2012 trad hij weer even in de internationale schijnwerpers als speciaal gezant van de VN en de Arabische Liga voor Syrië. Annan moest helpen bij het oplossen van de burgeroorlog die daar was uitgebroken. Hij nam datzelfde jaar nog ontslag toen hij merkte dat hij geen enkele vooruitgang kon boeken.
De Kofi Annan Foundation laat weten dat hij vandaag na een kort ziekbed is overleden in het bijzijn van zijn vrouw en kinderen.
