John Lanting liet miljoenen mensen lachen

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

Acteur, producent en regisseur John Lanting wordt altijd in één adem genoemd met Theater van de Lach, het toneelgezelschap dat hij zelf oprichtte. Daarmee maakte Lanting in de jaren 70, 80 en 90 furore met het vertolken van kluchten waarvan er vele door de TROS op tv werden uitgezonden. Zijn familie maakte vandaag bekend dat hij is overleden. Hij was 88.

Tot zijn bekendste kluchten horen De kus van een Rus, Een trouwring mag niet knellen en Nee schat nu niet. Lanting liet zich inspireren door de Britse versie van de klucht en met name het werk van Ray Cooney.

Ook acteerde Lanting in televisieseries zoals Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen en De vloek van Woestewolf en hij was zeer succesvol op het toneel met de eenakter De aap van Franz Kafka. In die rol reisde hij de hele wereld over.

In 1986 ontving hij de Johan Kaartprijs, een jaarlijkse erkenning voor een bijzondere prestatie in het blijspel en de klucht.

John Lanting werd geboren in Overveen en maakte zijn school niet af. Dat werd thuis niet op prijs gesteld, waardoor hij op 18-jarige leeftijd ook het ouderlijk huis verliet en wat rond ging zwerven. Zo trok hij onder meer naar Saint Tropez, waar hij in zijn levensonderhoud voorzag als afwashulp in een restaurant, en Casablanca, waar hij overwoog het Vreemdelingenlegioen in te gaan.

Dat deed hij uiteindelijk niet. Hij keerde terug naar Nederland waar hij zich aanmeldde bij de Amsterdamse toneelschool. Na het behalen van zijn diploma in 1956 ging hij werken bij het Rotterdams Toneel, waar hij tot 1964 aan verbonden bleef.

Dat jaar werd hij door regisseur Erik Vos gevraagd De aap van Franz Kafka te spelen. Daarmee had hij zo veel succes dat hij de daaropvolgende jaren van Tokio tot Bogota op het toneel stond met deze solovoorstelling.

Vervolgens werkte hij een jaar bij cabaretgroep Lurelei. In 1971 richtte hij Theater van de Lach op. Met dit toneelgezelschap speelde hij 26 jaar lang circa 3400 voorstellingen, waarin standaard altijd veelvuldig deuren open- en dichtgingen. Meer dan twee miljoen mensen bezochten deze voorstellingen.

Zelf speelde hij altijd de hoofdrol. De andere rollen werden vertolkt door een aantal vaste acteurs en actrices die hij om zich heen had verzameld, zoals Flip Heeneman, Johan Sirag, Annelies Balhan en Lex de Regt.

Ook de regie van de stukken was in handen van Lanting. Hij ontwikkelde een speciale methode om de stukken te repeteren. De acteurs repeteerden vijf weken lang, waarvan ze de eerste veertien dagen het stuk lazen en zich afvroegen waarom de personages iets zeiden.

Daarna werd het stuk in het decor gerepeteerd alsof het een dramastuk betrof. Pas als het publiek erbij kwam, gingen de acteurs over op het belichten van maar één kant van hun personage. Daardoor voelde het publiek dat er meer schuilging achter de karakters uit de klucht, meende John Lanting.

In 1996 zette hij een punt achter Theater van de Lach. Hij wilde op het hoogtepunt stoppen. Sindsdien gaf John Lanting lezingen en masterclasses over het regisseren van kluchten.