'Psychiaters afrekenen op resultaat is een minachting voor het vak'
Het behandelen van depressies kan stukken efficiënter, denkt zorgverzekeraar Menzis. Het bedrijf heeft om die reden afspraken gemaakt met achttien geestelijke gezondheidsinstellingen (ggz) om vanaf volgend jaar niet langer het aantal behandelingen, maar het behaalde resultaat te vergoeden. Het gaat daarbij om de betaling van Menzis aan de zorgverlener en niet om de vergoeding aan patiënten.
Het mes snijdt volgens de zorgverzekeraar aan twee kanten: patiënten krijgen straks betere zorg en die zorg is bovendien vaak ook nog eens goedkoper, want er zijn minder behandelingen nodig. Het geld dat zo vrijkomt kan dan weer naar andere patiënten. De nieuwe resultaatgerichte aanpak werkt met vragenlijsten die patiënten voor, tijdens en na hun behandeling invullen.
Verschillende psychiaters en andere hulpverleners zijn niet te spreken over de aanpak van Menzis. "Wij zijn er helemaal niet blij mee en we vragen ons ook af voor welk probleem dit een oplossing zou moeten betekenen", zegt Damiaan Denys, hoogleraar psychiatrie aan het AMC en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie in het radioprogramma Nieuws en Co.
'Goed resultaat'
Het resultaat van een behandeling toetsen met vragenlijsten is volgens Denys in ieder geval amper uitvoerbaar. "Want je kan in de psychiatrie heel lastig definiëren wat een resultaat is en je kan ook niet altijd definiëren wat een goed resultaat is."
Bovendien, zegt het landelijk platform van patiënten in de geestelijke gezondheidszorg (Mind): "Het risico is dat patiënten buiten de boot vallen als verzekeraars alleen naar de kosten kijken." Denys vreest iets soortgelijks: hij denkt dat psychiaters straks misschien gaan selecteren aan de voordeur. "Stel dat je betaald wordt voor je inspanningen en je moet dan kiezen of je iemand neemt die resultaat oplevert of niet, dan is dat heel lastig."
Afrekenen op resultaat voor iets dat ook een kunde is - we hebben het immers over de geneeskunst - vind ik echt een minachting voor het vak.
Hij noemt het een perverse prikkel, "waarvan we niet hopen dat het zal gebeuren". Bovendien doet de nieuwe aanpak volgens hem geen recht aan de psychiatrie. "Afrekenen op resultaat voor iets dat ook een kunde is - we hebben het immers over de geneeskunst - vind ik echt een minachting voor het vak."
Volgens Menzis leidt deze maatregel er zeker niet toe dat alleen gemakkelijke patiënten worden behandeld. "Het gaat om een besparing voor de zorginstellingen. Het is geen strafmodel, maar een verdienmodel en de patiënt gaat hier financieel niets van merken", zegt een woordvoerder.
Van de 3,5 miljard euro die jaarlijks wordt uitgetrokken voor de geestelijke gezondheidszorg in Nederland gaat 80 procent naar de 20 procent ernstig zieke patiënten, zegt Denys. Het grootste deel van de patiënten doet het dus met een relatief klein bedrag. De nieuwe aanpak van Menzis gaat juist om de behandelingen voor die groep, die niet chronisch depressief is en een behandeling korter dan een jaar nodig heeft.
Als je kosten echt omlaag wilt brengen moet je volgens Denys meer in z'n algemeen kijken naar de rol van de psychiatrie. "Ernstige psychiatrische stoornissen komen wereldwijd, door alle tijden heen en bij alle volkeren bij zo'n 5 tot 7 procent van de bevolking voor. Het is een zeer constant gegeven."
Het gaat om de vraag wat we aanmerken als "ziek of niet ziek", zegt hij. Denys wijst op het stijgende aantal diagnoses van adhd en autisme in Nederland. "Er zijn nu eenmaal gewoon mensen met adhd en autisme, maar er zijn ook heel veel mensen die onterecht zo'n etiket krijgen. Allemaal omdat de samenleving het heel lastig vindt om met abnormaliteit om te gaan."
Nederland in top-3
Denys pleit daarom voor een rigoureuze aanpak: de psychiatrie in Nederland moet veel kleiner worden. Er zijn hier veel te veel hulpverleners, aldus de hoogleraar. "Wereldwijd zijn er ongeveer negen mentale hulpverleners voor iedere 100.000 mensen, in Nederland zijn dat er 523. Dat laat even de omvang zien van de investering die wij doen in de mentale gezondheidszorg."
"Ik denk dat de inspanning moet gaan naar pogingen de psychiatrie kleiner te maken en het geld efficiënter stoppen in mensen die echt chronisch lijden."
Eerder maakte NOS op 3 een special over depressie. Daarin krijg je een indruk van hoe het is om een depressie te hebben. Bekijk 'm hier:
