Apples grootste angst: iPhone speelbal van escalerend handelsconflict

• Flip de Jong en Nando Kasteleijn

  redacteur Economie en redacteur Tech

Eind april staat de topman van Apple in het Oval Office. Zijn doel is duidelijk: president Trump ervan overtuigen dat zijn harde taal en de heffingen tegen China averechts zullen werken. Een maand eerder verkondigde Tim Cook hetzelfde in Peking.

Gisteren zette de VS een nieuwe stap in de dreigende handelsoorlog: het voerde heffingen in ter waarde van 34 miljard dollar. China zegt dat het direct heeft teruggeslagen met een heffing van 25 procent op Amerikaanse goederen ter waarde van 34 miljard dollar. Apple dreigt daarmee een speelbal te worden van twee grootmachten.

Beide kanten tevreden houden

We kennen Cook als een rustige man met grijs haar en een accent waaraan je merkt dat hij opgroeide in Alabama. Hij is het gezicht van Apple en de belangrijkste pleitbezorger van de producten; de hoofdmarketeer van het miljardenbedrijf. Maar nu moet Cook ook de rol spelen van een soort diplomaat, die moet voorkomen dat het escalerende handelsconflict impact heeft op zijn bedrijf.

Zijn lobbyisten doen in Washington en Peking hun best om beide kanten tevreden te houden. Met het interne project Red Apple (een verwijzing naar de officiële kleur van de Chinese communistische partij) wil het bedrijf de banden met de regering van Xi Jinping aanhalen, schrijft The New York Times.

De zorgen rond de iPhone zijn het grootst. Dat is het belangrijkste product van Apple. Op de achterkant van het apparaat staat: "Ontworpen door Apple in Californië. In elkaar gezet in China." Maar in wezen is het een product van alle windstreken. Dat komt doordat veel onderdelen vanuit verschillende plekken in de wereld naar China worden verscheept. Daardoor kan het invoeren van importtarieven onbedoelde effecten hebben.

"De hele wereld hangt van dit soort verbindingen aan elkaar", zegt Steven Brakman, econoom aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dat betekent dus dat bij het berekenen van tarieven alle toeleveranciers - of ze nou uit Duitsland, Japan of de VS komen - daar last van hebben. Daardoor treffen sancties vanuit de VS niet alleen China, maar ook andere landen." En dus ironisch genoeg ook de VS zelf.

De tarieven die worden gehanteerd om dit soort goederen te importeren kunnen flink oplopen. "Bijvoorbeeld als een Amerikaans onderdeel eerst wordt belast wanneer het China in komt en daarna met de iPhone opnieuw belast wordt als het de VS binnenkomt", zegt Gaitzen de Vries van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van importheffingen voor productieketens.

Als het handelsconflict verder escaleert, verwachten economen dat Apple daardoor problemen zal krijgen. Trump heeft Cook volgens een bron van The New York Times beloofd dat hij geen tarieven zal heffen op de telefoon. Tegelijkertijd vreest de topman van Apple wel een tegenaanval van China, zeggen drie bronnen tegen de krant.

"Dat is niet in het belang van het land", zegt Charles van Marrewijk, hoogleraar economie en gespecialiseerd in Azië aan de Universiteit Utrecht. Desondanks denkt hij wel dat het gaat gebeuren. "Tot nu toe houdt het land zich redelijk rustig en verstandig, maar dat gaat veranderen. China heeft natuurlijk veel macht over allerlei productieprocessen, dus daar zouden ze aanpassingen kunnen doen. Maar dat levert henzelf ook reputatieschade op."

Het roept de vraag op wat Apple hieraan kan doen. Wat in ieder geval een onrealistische gedachte lijkt te zijn, is het verplaatsen van de assemblage. "In China zijn daar nu een half miljoen werknemers mee bezig voor een relatief laag loon", zegt De Vries. "Ook zijn er veel Chinese bedrijven bij betrokken en lopen heel veel transportlijnen van onderdelen nu richting China."

Dubbel getroffen

Als het handelsconflict tussen China en de VS zich uitbreidt naar hightech onderdelen en producten, dan kan Apple dubbel worden getroffen. Niet alleen omdat iPhones in China in elkaar worden gezet, maar ook omdat dat land een steeds belangrijker afzetmarkt wordt. Het afgelopen jaar haalde Apple alleen al uit China een omzet van 45 miljard dollar, bijna 20 procent van de totale omzet.

"Als je je het een beetje kunt veroorloven, heb je in China een Appletelefoon", zegt Van Marrewijk. Het is dus zowel een productie- als een afzetmarkt. Daardoor zie je ook dat Tim Cook aan beide zijden probeert iets af te dingen. De verwachting is dat China steeds belangrijker gaat worden. Het afgelopen kwartaal werd er maar 800 miljoen dollar meer verdiend in Europa dan in China.

Henk Volberda, hoogleraar Strategisch Management aan de Erasmus Universiteit, denkt dat klanten het op den duur kunnen voelen als het conflict verder escaleert. "Maar dan zijn we maanden verder. Ik betwijfel of het zover komt. Het zou me niet verbazen als het allemaal met een sisser afloopt."